صدها هزار نفر از غیرنظامیان بر اثر خشونت، بیماری و گرسنگی جان سپرده اند و هزاران زن مورد تجاوز جنسی قرار گرفته اند. در حدود 2.5 میلیون غیرنظامی از خانه های خود رانده شده اند، دهکده های آنها به آتش کشیده شده و اموال آنها غارت شده است. هزاران دهکده به طور سازمان یافته نابود شده اند. بیش از 200 هزار سودانی به کشور چاد در همسایگی خود فرار کرده اند، اما اغلب آنها در دارفور گرفتار شده اند. هر ماه هزاران نفر از آنها در اثر نبود غذا، آب، مراقبتهای بهداشتی مناسب و پناهگاه تحت شرایط دشوار زندگی در بیابان جان خود را از دست می دهند.

دارفور زادگاه بیش از 30 گروه قومی است که همگی افریقایی و مسلمان هستند. شبه نظامیان جانجاوید- که توسط دولت سودان به خدمت گرفته و مسلح شده اند، تعلیم دیده اند و حمایت می شوند- از چندین گروه ایلیاتی کوچک تشکیل شده اند و ادعای عرب بودن دارند. آنها هنگام حمله و تجاوز به گروه های مورد هدف خود، که غیر عرب به شمار می آیند، از افتراهای نژادی استفاده می کنند. وزارت امور خارجه ایالات متحده، سازمان ملل، سازمان های مستقل حقوق بشر و روزنامه نگاران بین المللی مبانی قومی و نژادی این خشونت را به خوبی با مدرک به اثبات رسانده اند. اقدامات مورد حمایت دولت شامل موارد زیر است:

دامن زدن به تضادهای قومی

جلوگیری از دستیابی به کمک های بشردوستانه بین المللی، که موجب ایجاد شرایط مهلک زندگی برای غیرنظامیان آواره شده است

بمباران هدف های غیرنظامی با هواپیما

کشتار و تجاوز جنسی به غیر نظامیان

به دلیل وجود شواهد قابل ملاحظه مبنی بر اینکه "موارد نسل کشی یا جنایات مربوطه علیه بشریت در حال رخ دادن یا در شرف وقوع هستند"، در سال 2004 موزه یادبود هولوکاست در ایالات متحده وضعیت فوق العاده نسل کشی در دارفور اعلام کرد. همان سال، دولت ایالات متحده نیز به این نتیجه رسید که در دارفور نسل کشی رخ داده است. در ژانویه 2005، کمیسیون تحقیق ایالات متحده نتیجه گرفت که "در دارفور جنایاتی علیه بشریت و جنایات جنگی به وقوع پیوسته است که به اندازه نسل کشی، سنگین و فجیع است."

آخرین گزارش ها، 2007

موقعیت مردم عادی در دارفور همچنان وخیم تر می شود. گزارش حمله های تازه علیه غیرنظامیان، هزاران نفر که اخیراً آواره شده اند، کاهش دسترسی به کمک های بشردوستانه و افزایش میزان خروج نیروهای بشر دوستانه در دسامبر 2006 به دلیل ناامنی روزافزون، تمام این موارد اوضاع شهر دارفور را اسف بار کرده است. طبق گفته ایان ایگلند، رئیس سابق عملیات بشردوستانه سازمان ملل، چنین وضعیتی می تواند به مرگ بیش از صدهزار نفر در ماه منجر شود.

دبیر کل جدید سازمان ملل، بان کی- مون، اعلام کرد که برای او دارفور از اولویت بالا برخوردار خواهد بود. او اواخر ژانویه در اجلاس سران اتحادیه آفریقا شرکت کرد تا البشیر را به همکاری در عملیات حفظ صلح سازمان ملل ترغیب کند. دبیر کل سابق سازمان ملل، کوفی عنان در ماه دسامبر اعلام کرد که رئیس سابق مجمع عمومی و وزیر امور خارجه سوئد، ایان الیاسون به عنوان فرستاده ویژه به دارفور منصوب شده است. آخر ژانویه 2007، هیئت اعزامی ارزیابی سازمان ملل از چاد و جمهوری مرکزی آفریقا (CAR) دیدن کرد تا امکان استفاده از "اقدامات حافظ صلح سازمان ملل"(UNPKO) به منظور جلوگیری از خشونت فزاینده ناشی از سودان را مورد بررسی قرار دهد.

در فوریه، رئیس جمهور چین، هو ژینتائو، هنگام دیدار از خارطوم به مقامات سودانی گفت که بایستی به سازمان ملل نقش بزرگتری در حل و فصل مناقشات دارفور داده شود. علاوه بر این، پرزیدنت هو ژینتائو توافقنامه ای امضا کرد که بر اساس آن چین متعهد به احداث مدارس و کاخ ریاست جمهوری جدید، کاهش تعرفه های وارداتی بر برخی از کالاهای سودانی، اعطای وام 600 میلیون یوانی (معادل 77.4 میلیون دلار؛ 59.5 میلیون یورو) برای تأسیسات زیربنایی و همچنین اعطای کمک مالی 40 میلیون دلاری ( 30.7 میلیون یورو) می شد.

پیشرفت اندکی جهت ایجاد نیروی حافظ صلح سازمان ملل برای دارفور صورت گرفته است. اگرچه رئیس جمهور سودان، البشیر به دبیرکل سازمان ملل، عنان نوشت که با عملیات ترکیبی در دسامبر 2006 موافقت می کند، اما جزئیات مربوط به اندازه یا ترکیب سربازان، یا فرماندهی و کنترل نیروها را ارائه نکرد. بیانیه های بعدی دولت سودان مشخص می کند که از نیروهای سازمان ملل چندان استقبال نمی شود. تا آوریل 2007، دولت سودان همچنان به مقاومت در برابر استقرار نیروهای بین المللی اضافه ادامه می دهد. در اوایل آوریل، پنج تن از سربازان اتحادیه افریقا کشته شدند و پناهندگان همچنان به چاد سرازیر می شوند. معاون وزیر خارجه ایالات متحده، جان نگراپونته قرار است از سودان دیدار کند و حامل پیغامی مبنی بر متقاعد ساختن دولت سودان به پذیرش نیروهای سازمان ملل باشد.