Mga Pagsabog

Madalas na ginagamit ng mga terorista ang mga aparatong sumasabog bilang isa sa mga karaniwang nilang sandata.Hindi kailangang maghanap ng mga terorista para malaman kung paanong gumawa ng aparatong sumasabog; ang impormasyon ay nakahandang makuha mula sa mga libro at iba pang napagkukunan ng impormasyon.Ang mga aparatong sumasabog ay maaaring madaling bitbitin, ginagamit ang mga sasakyan at tao bilang paraan ng pagdala.Madaling pasabugin ang mga ito mula sa malayong lokasyon o sa pamamagitan ng mga suicide bomber.

Ang mga tradisyonal na bomba ay ginagamit para sirain ang mga institusyong para sa pananalapi, politika, lipunan, at relihiyon.Angm ga pag-atake ay naganap sa mga pampublikong lugar at sa mga lansangan ng lungsod kung saan libu-libong tao sa buong mundo ang napipinsala at napapatay.

Alamin kung ano ang gagawin kung makatanggap ka ng pananakot na bobombahin o makatanggap ng kahina-hinalang package o liham.

Ang mga nakawawasak na gawain, katulad ng atake ng terorismo sa Oklahoma City at ika-11 ng Setyembre, ay nag-iwan sa marami ng problema tungkol sa posibilidad ng mga insidente sa hinaharap sa Estados Unidos.

Gayunpaman, May mga bagay-bagay kang magagawa para makapaghanda para sa hindi inaasahan.Ang paghanda para sa naturang pangyayari ay makababawas sa stress (pagod ng pag-iisip) na iyong nararamdaman ngayon, at sa kalaunan, sakaling may emergency na maganap.

Ang paghahanda ay makatitiyak sa iyo  na ikaw at iyong mga anak ay makagagawa nang may sukat ng kontrol kahit pa nahaharap sa mga naturang pangyayari.

Bago Magkaroon ng Pagsabog

Ang mga sumusunod ay mga bagay-bagay na iyong magagawa para protektahan ang iyong sarili, iyong pamilya at iyong ari-arian sa pangyayaring mayroong pagsabog.

• Bumuo ng isang Emergency Supply Kit, kung saan kasama ang mga bagay na katulad ng di-nasisirang pagkain, tubig, de-baterya o de-susing radyo, karagdagang flashlight at baterya.Marahil ay naisin mong maghanda ng kit para sa iyong pinagtatrabahuhan at isang nabibitbit (portable) na kit at itago ito sa iyong sasakyan sakaling sabihan ka na lumikas.Ang kit na ito ay dapat na may kasamang:
  • Mga kopya ng iniresetang gamot at medikal na supply.
  • Kubrekama at damit, kasama na ang mga sleeping bag at unan.
  • Mga kopya ng mga importanteng dokumento:lisensiya sa pagmamaneho, Social Security card, katibayan ng paninirahan, mga insurance policy, huling habilin, titulo ng lupa, birth at marriage certificate, tax record, atbp.
• Gumawa ng isang Planong Pangkomunikasyon ng Pamilya.Maaring hindi magkakasama ang iyong pamilya kapag tumama ang isang sakuna, kaya importanteng malaman kung paanong makokontak ang isa’t-isa, kung paano kayo magkikita-kita at kung ano ang iyong gagawin sa pagkakataong may emergency.
  • Magplano ng mga lugar kung saan kayo magkikita ng iyong mga kapamilya, kapwa sa loob at labas ng sarili ninyong komunidad.
  • Maaaring mas madaling tumawag ng long-distance kaysa sa tumawag patawid ng bayan, kaya marahil na ang kontak na nasa ibang bayan ay nasa mas magandang posisyon na makipag-ugnayan sa mga nagkahiwalay na miyembro ng pamilya.
  • Marahil ay nanaisin mong magtanong tungkol sa mga planong pang-emergency sa mga lugar na malimit puntahan ng iyong pamilya:trabaho, daycare at paaralan.Kung walang handang plano, pag-isipang magboluntaryo para makatulong sa pagbuo ng isa.
  • Ang pagkakaalam sa sistema ng babala ng iyong komunidad at sa mga planong pangsakuna, kabilang na ang mga ruta sa paglikas.
  • Abisuhan ang mga caregiver at babysitter tungkol sa inyong plano.
  • Gumawa ng plano para sa mga alaga mong hayop

Mga Bantang Bomba

Kung makatanggap ka ng itinawag na bantang pagbobomba, dapat mong gawin ang mga sumusunod:

• Kumuha ng pinakamaraming impormasyong makukuha mula sa tumawag hangga’t maaari.Subukang itanong ang mga sumusunod:
  • Kailan sasabog ang bomba?
  • Nasaan na ito ngayon?
  • Ano ang hitsura nito?
  • Anong klase ng bomba ito?
  • Ano ang magpapasabog dito?
  • Ikaw ba ang naglagay ng bomba?
• Panatilihing nasa linya ang tumawag at isulat lahat ng sasabihin.
• Abisuhan agad ang pulisya at pamunuan ng gusali.

Mga Kahina-hinalang Package at Liham

Maging mapagmatiyag sa mga kahina-hinalang package at liham.Maaaring maglaman ang mga ito ng pampasabog, at chemical o biological agent.Maging partikular na maingat sa lugar ng iyong trabaho.

Kasama sa ilang karaniwang katangian na natukoy ng mga inspektor ng mga padala, na dapat ay maging kahina-hinala, ang mga padala na:

• Hindi inaasahan o mula sa taong hindi mo kilala.
• Walang return address o return address na hindi matiyak na lehitimo.
• Minarkahan ng mga pagbabawal na tulad ng “Personal,” “Confidential,” o “Do not X-ray.”
• May mga nakausling wire o aluminum foil, di-karaniwang amoy o mantsa.
• May lungsod o estado sa postmark na hindi tugma sa return address.
• Hindi karaniwan ang bigat kung ibabatay sa sukat o di-karaniwan ang hugis.
• May nakasulat na pagbabanta.
• May di-angkop o di-karaniwang etiketa.
• Sobra-sobra ang selyo (postage) o pambalot, tulad ng masking tape at lubid.
• Mali ang pagbaybay sa mga karaniwang salita.
• Naka-address sa taong wala na sa inyong organisasyon o luma na.
• Mali-mali ang mga titulo sa pangalan o mga titulong walang pangalan.
• Ay hindi naka-address sa partikular na tao.
• Sulat-kamay o pangit ang pagkaka-type sa mga address.

Sa mga kahina-hinalang sobre at package bukod pa sa mga naglalaman g pampasabog, gawin ang mga karagdagang hakbang na ito laban sa mga posibleng biological at chemical agent.

• Iwasang kumain o uminom sa itinalagang lugar para sa paghawak ng mga liham.
• Ilagay ang mga kahina-hinalang sobre o package sa loob ng plastic bag o iba pang uri ng lalagyan para pigilan ang pagtagas ng nilalaman.Huwag kailanman sisinghutin o amuyin ang hinihinalang liham.
• Kung wala kang lalagyan, takpan ang sobre o package ng anumang magagamit (hal., damit, papel, basurahan, atbp.) at huwag tatanggalin ang takip na ito.
• Lumabas g silid at isara ang pinto o ibukod ang lugar para pigilan ang iba na pumasok.
• Hugasan ang iyong kamay ng sabon at tubig para pigilan ang pagkalat ng anumang pulbura sa iyong mukha.
• Kung ikaw ay nasa trabaho, iulat ang insidente sa security officer ng gusali o sa malalapitang supervisor, na dapat ay mag-abiso sa pulisya at iba pang kinauukulan nang walang pag-aantala.
• Ilista ang lahat ng tao na nasa kuwarto o lugar nang matukoy ang kahina-hinalang liham o package na ito.Magbigay ng kopya ng listang ito sa kapwa lokal na kinauukulan sa pampublikong kalusugan at pulisya para sa pag-follow up ng imbestigasyon at payo.
• Kung ikaw ay nasa tahanan, iulat ang insidente sa lokal na pulisya.

Habang may Pagsabog

• Pumailalim sa matibay na mesa kung naglalaglagan ang mga bagay-bagay sa paligid mo.Kapag tumigil nang maglaglagan ang mga ito, umalis agad, habang tinitingnan ang halatang nanghinang mga sahig at hagdanan.Habang lumalabas ka ng gusali, maging partikular na maingat sa mga nalalaglag na debris (kalat).
• Lisanin ang gusali sa lalong madaling panahon.Gumapang nang mababa kung may usok.Huwag hihinto para tipunin ang mga personal na gamit o tumawag sa telepono.
• Huwag gamitin ang mga elevator.
• Check for fire and other hazards.
• Sa sandaling makalabas ka na, Huwag tatayo sa harap ng mga bintana, mga pintong salamin o iba pang posibleng mapanganib na lugar.
• Lumayo mula sa mga bangketa o lansangan na gagamitin ng mga opisyal ng emergency o ng iba pang lumalabas mula sa gusali.
• Kung ikaw ay naipit ng debris, gumamit ng flashlight, kung mayroon, para isenyas ang iyong lokasyon sa mga sumasaklolo.
• Pukpukin ang isang tubo o pader para marinig ka ng mga sumasaklolo.
• Kung posible, gumamit ng pito para hudyatan ang mga sumasaklolo.
• Sumigaw lang bilang huling pagdulog.Ang pagsigaw ay maaaring dahilan para makalanghap ka ng mapanganib na dami ng alikabok.
• Iwasan ang di-kailangang pagkilos para hindi mo mapalipad ang alikabok.
• Takpan ang iyong ilong at bibig ng anumang mayroon ka.(Ang masinsin na telang cotton ay maaaring maging magandang pangsala.Subukang huminga gamit ang materyales na ito.)

Pagkatapos ng Pagsabog

Tulad ng natutunan natin sa mga naganap noong Setyembre 11, 2001, ang mga sumusunod na bagay ay maaaring mangyari sa isang pag-atake ng terorista:

• Maaaring magkaroon ng malalaking bilang ng mamamatay at/o pinsla sa mga gusali at imprastraktura.Kaya kailangang isa-bago ng mga nagpapatrabaho ang impormasyon tungkol sa anumang pangangailangang medikal na mayroon ka at kung paanong makikipag-ugnayan sa mga itinalaga mong benepisyaryo.
• Masinsinan ang magiging ugnayan ng pulisya sa lokal, estado at pederal na antas kasunod ng pag-atake ng terorista dahil sa kalikasang kriminal ng pangyayari.
• Ang mga tagapaglaan ng kalusugan at kalusugan ng pag-iisip sa naapektuhang lugar ay maaaring masagad, marahil ay masakmal pa sa bilang ng aasikasuhin.
• Malawakang pagbabalita ng media, matinding takot ng publiko at mga internasyonal na paninisi at kahihinatnan ay maaaring magpatuloy nang mahabang panahon.
• Ang mga pinagtatrabahuhan at paaralan ay maaaring magsara, at maaaring magkaroon ng pagbabawal sa mga pang-internasyonal na pagbibiyahe.
• Ikaw at ang iyong pamilya ay maaaring kailanganing lumikas mula sa isang lugar, na umiiwas sa mga lansangang hinarangan para sa iyong kaligtasan.
• Ang paglilinis ay maaaring abutin ng ilang buwan.

Mga Lathala

Kung kailangan mo ng marami pang impormasyon tungkol sa alinman sa mga paksa na ito, maaaring makatulong ang mga sumusunod na babasahin.

• IED Attack Fact Sheet: Improvised Explosive Devices. Dokumentong nagbibigay ng gabay sa paghahanda para sa pag-atake ng terorista o halintulad na emergency.
• Terrorism, Preparing for the Unexpected. Dokumentong nagbibigay ng gabay sa paghahanda para sa pag-atake ng terorista o halintulad na emergency.

Mga Kaugnay na Website

Humanap ng mga karagdagang impormasyon sa kung paanong maghahanda para sa isang pagsabog at alamin ang tungkol sa mga nakahandang babasahin sa pamamagitan ng pagbisita sa mga sumusunod na website:

• Federal Emergency Management Agency
• American Red Cross
• Center for Disease Control and Prevention - Mass Casualty Event

Pakinggan ang mga Lokal na Opisyal

Alamin ang tungkol sa mga planong pang-emergency na itinatag sa inyong lugar ng inyong pamahalaang pang-estado at lokal. Sa anumang emergency, laging makinig sa mga tagubilin na ibinibigay ng mga lokal na opisyal sa pangangasiwa ng emergency..