حرکت بسوی دهۀ دستیابی به نتایج - پیگرد قضایی
وزارت خارجۀ ایالات متحده
دفتر نظارت و مبارزه با قاچاق انسان
گزارش سالانۀ قاچاق انسان – سال 2011
اکثریت کشورهای جهان پروتکل پالرمو را تصویب کرده اند، که طبق آن موظف به ممنوع کردن قاچاق انسان و مجازات عاملان آن هستند. بیشتر این کشورها قوانین موثری تصویب کرده اند که بر اساس آن قاچاق انسان – همانگونه که در پروتکل پالرمو تعریف شده است – اقدامی غیرقانونی و مستوجب مجازات به شمار می رود. گرچه هنوز 62 کشور غیرقانونی بودن قاچاق انسان را تصویب نکرده اند، میزان کلی موارد تعقیب قضایی و محکومیت قاچاقچیان طی سه سال گذشته به طور پیوسته افزایش یافته است – از 5،212 پرونده و 2،893 محکومیت در سطح جهان در سال 2008، به 6،017 پرونده و 3،169 محکومیت در سال 2010).
متاسفانه، تعداد پرونده های قضایی تشکیل شده بسیار بیشتر از تعداد دستگیری ها و بازجویی ها است. و موارد موفقیت آمیز تعقیب قضایی پرونده های قاچاق جنسی نیز بسیار بیشتر از موارد موفقیت آمیز تعقیب قضایی پرونده های کار اجباری است. مقابله با کار اجباری، هم از لحاظ سیاسی و هم از لحاظ اجتماعی، می تواند بسیار دشوارتر باشد. بر خلاف قاچاق جنسی، اقدامات مرتبط با کار اجباری اغلب توسط کسانی انجام می شود که به عنوان اعضای محترم جامعه و یا مدیران بازرگانی موفق شناخته می شوند، و احتمال بازجویی از آنها بسیار کمتر از بازجویی از شخصیت های بی اعتباری است که در جنایات سازمان یافته دست داشته اند و یا به طور غیرقانونی در فرایند قاچاق جنسی مشارکت دارند. علیرغم این موانع، تعداد روزافزونی از کشورها قادر به شناسایی، تعقیب قضایی، و محکوم کردن عاملان پرونده های کار اجباری بوده اند. این موفقیت ها در نتیجه تعهدات و اراده سیاسی، آموزش مستمر نیروهای اجرای قانون، و درک بهتر این مساله که قاچاق انسان، همان برده داری مدرن است، حاصل شده است. این موفقیت ها را می توان با اطلاع رسانی عمومی که سبب آشنا شدن مردم با تمامی ابعاد این جنایات می شود، و دادن اطمینان خاطر به گروه های آسیب پذیر مبنی بر این که در صورت در خواست کمک از آنها محافظت خواهد شد، تقویت کرد.
مصاحبه با قربانیان قاچاق انسان: برداشتن یک گام کوچک تاثیر فراوان دارد
تشکیل یک پرونده موثر علیه یک قاچاقچی انسان، به طور معمول نیاز به کمک و همکاری های مشخصی از جانب قربانی دارد. مسئولان اجرای قانون با بکارگیری راهبردهای هشیارانه مصاحبه با قربانیان، احتمال جلب اعتماد قربانیان و در نتیجه مشارکت آنها در فرایند پیگیری قضایی پرونده را افزایش می دهند.
بسیاری از قربانیان قاچاق انسان، برای ماه ها و سال ها از سواستفاده های جسمی و روانی، خارج شدن از محیط های آشنا، و تعامل منفی با نیروهای اجرای قانون و مقامات دولتی رنج برده اند. مسئولان اجرای قانون باید ترسی را که ممکن است قربانی داشته باشد، وضع احساسی شکننده او، و نیازهای فیزیکی او را در نظر بگیرند، و با توجه به این موارد با قربانی مصاحبه کنند.
در حالی که کارشناسان پلیس و واحدهای تشکیل پرونده می توانند از مهارت های توسعه یافته خود در زمینه مصاحبه استفاده کنند، شیوه های اساسی زیر در زمینه مصاحبه با در نظر گرفتن شرایط قربانی، می تواند برای هر شخصی سودمند باشد.
تسکین ترس ها. قاچاقچیان اغلب قربانیان خود را با سواستفاده از ترس آنها از اخراج از کشور توسط پلیس و یا مقامات اداره مهاجرت، وادار به ادامه خدمت می کنند. به همین علت، پس از شناسایی توسط نیروهای اجرای قانون، نخستین فکر یک قربانی اغلب نجات یافتن نیست، بلکه ترس نهانی از دستگیر شدن، اخراج از کشور، و انتقامجویی احتمالی قاچاقچی است. ممکن است اسیرکنندگان این قربانی ها داستان هایی ساختگی را نیز برای آنها تعریف کرده باشند. از همین رو اظهارات اولیه آنها اغلب یا ناکامل است و یا به دروغ قاچاقچی انسان را تبرئه می کند. کارآیی شیوه های زیر برای کمک به عدم مواجهه با این شرایط اثبات شده است:
· انجام مصاحبه در مکانی غیرتهدیدآمیز که قربانی در آن احساس راحتی می کند؛
· انجام مصاحبه بدون حضور افرادی که در عملیات آزادسازی قربانی مشارکت داشته اند (حتی حضور سایر قربانیان احتمالی نیز می تواند تاثیری منفی داشته باشد، و بدتر از آن احتمال حضور عاملان سواستفاده و همدستان آنها است که خود را در بین قربانیان قرار داده اند)؛
· هرگز جلوی قاچاقچیان با قربانی مصاحبه نکنید؛
· به قربانی توضیح دهید که موضوع مورد تاکید در مصاحبه، قاچاقچیان هستند، و نه قربانی؛
· حقوق قربانی، فرایند مصاحبه، و نقش تمامی افراد حاضر در مصاحبه را برای قربانی توضیح دهید؛
· اطلاعات پیشین و تجربیات خود را در زمینه پرونده های مشابه با قربانی در میان بگذارید؛
· اطلاعات به دست آمده در جریان مصاحبه را در کنار حقایق بیان شده در پرسش ها قرار دهید، و بدین ترتیب این احساس را در قربانی ایجاد کنید که مصاحبه کننده تحقیقات کاملی در زمینه فعالیت های قاچاقچیان انجام داده است و قاچاقچیان آزاد نخواهند شد و توانایی انتقام گرفتن از قربانی را نخواهند داشت؛
· به قربانی اعلام کنید که یک سازمان غیردولتی ارائه خدمات، برای قربانی سرپناه، مراقبت های بهداشتی و غذا فراهم خواهد کرد؛ و
· از قربانی بپرسید که آیا ترس و یا سوالی دارد.
توجه و احترام خود را نشان دهید. عمل کردن در جهت مخالف پیش فرض های قربانی و یا ترس او از نیروهای اجرای قانون، می تواند تنش ها را از میان بردارد و قربانی را تشویق کند که حقایق را بگوید. پلیس و ماموران دادستانی می توانند از شیوه های ساده زیر استفاده کنند تا نشان دهند که هدف آنها کمک است و نه دستگیری قربانی.
· لباس شخصی بپوشید و هیچ نشانه آشکاری از نیروهای اجرای قانون، مانند اسلحه همراه نداشته باشید؛
· غذا و آب و اقلام کوچکی مانند دستمال کاغذی را در اختیار قربانی قرار دهید و فرصت های منظم استراحت و مکانی را که قربانی بتواند در آن آرامش خود را به دست آورد برای قربانی فراهم کنید؛
· برای حصول اطمینان از ارتباط دقیق با قربانی، از یک مترجم حرفه ای که اسناد محرمانه نگاه داشتن گفتگوها را امضا کرده است، استفاده کنید. شما همچنین از این طریق اطمینان حاصل می کنید که همدستان قاچاقچی در مصاحبه حضور نیافته اند و جامعه محل زندگی قربانی نیز از این جنایات مطلع نمی شود؛
· درباره پیشینه فرهنگی قربانی شامل رسوم اجتماعی، مراسم مذهبی، شرایط جامعه، روابط نژادی، طرز لباس پوشیدن، و نگرش جامعه به تن فروشی، مطالعه کافی داشته باشید؛
· در صورت امکان، ترجیح قربانی را برای داشتن یک مترجم و یا مصاحبه کننده با جنسیت و یا فرهنگ خاص برآورده سازید.
نیازهای فیزیکی قربانی را برآورده سازید. در صورتی که نیازهای مبرم یک قربانی مانند نیاز به مراقبت های بهداشتی، غذا و خانه برآورده نشوند، ممکن است مشارکت کامل در مصاحبه برای قربانی کاری دشوار باشد. نیروهای اجرای قانون برای غلبه بر این مانع احتمالی می توانند در ابتدا مصاحبه کوتاهی با قربانی انجام دهند و پس از آنکه قربانی از کمک های یک سازمان غیردولتی کمک رسانی بهره مند شد، با او مصاحبه ای کامل تر داشته باشند. ماموران اداره مهاجرت و گمرک ایالات متحده اکنون هنگام اجرای عملیات نجات از پیش اعلام شده، بسته های آماده ای شامل پیراهن و شلوار راحت، لباس زیر، جوراب، و لوازم آرایش را همراه خود دارند و اغلب خانه هایی را برای قربانیان فراهم می کنند تا آنها بتوانند پیش از مصاحبه، در آنجا استراحت کنند و غذا بخورند. هماهنگی بین نهادهای اجرای قانون و سازمان های ارائه کمک می تواند بسیار سودمند باشد؛ زیرا بدین ترتیب سازمان های ارائه کمک می توانند هنگام عملیات از پیش برنامه ریزی شده در زمینه مبارزه با قاچاق انسان آمادگی لازم را داشته باشند و نهادهای اجرای قانون نیز می توانند در هنگام عملیات سریع و برنامه ریزی نشده به خدمات قابل اطمینان این سازمان ها دسترسی داشته باشند.
در بهترین حالت، سازمان های غیردولتی را نیز می توان در برنامه ریزی عملیات یورش [به محل فعالیت قاچاقچیان] مشارکت داد تا بدین ترتیب آنها آمادگی لازم برای برقرار ساختن سریع تعامل سریع داشته باشند و بتوان از دانش آنها در زمینه مسائل فرهنگی و نژادی قربانی استفاده کرد.
موانع موجود در مسیر تعقیب و محاکمه: مفاهیم رضایت و اتهام
در بند 3(ب) پروتکل پالرمو تصریح شده است که رضایت قربانیان قاچاق در مورد سوء استفاده از آنها هنگامی که هر یک از مفاد و ابزارهای بیان شده مد نظر قرار گرفته شده باشند، جایی نخواهد داشت. چنین شیوه هایی می تواند شامل تهدید و یا استفاده از زور باشد و یا هر نوع اجبار، آدم ربایی، فریب، دروغگویی، سوء استفاده از قدرت و یا سوء استفاده از آسیب پذیر بودن قربانی، پرداخت و یا دریافت هرگونه وجه و یا سودی برای جلب رضایت شخصی که انسان دیگری را تحت کنترل خود دارد. به طور خلاصه، موافقت اولیه قربانیان با مهاجرت غیرقانونی و یا انجام هر کار خاصی – مانند کار در مزرعه و یا تن فروشی – نمی تواند توجیهی برای وادار ساختن آنها به انجام کاری خاص در آینده باشد. این اصل قانونی بر این پایه گذارده شده است که اصول اساسی حقوق بشر را نمی توان نادیده گرفت.
با این حال، در بسیاری از کشورها به علت عدم درک کامل مفاد پروتکل پالرمو و یا عدم پذیرش قاچاق انسان به عنوان برده داری نوین، قربانیان نیز به این علت که مورد قاچاق قرار گرفته اند، مقصر شناخته می شوند، و این امر سبب می شود که تشکیل پرونده و تعقیب قضایی با مشکل روبرو شود. این رویکرد به طور مستقیم در تقابل با این نگرش جدید قرار دارد که زور، فریب و اجبار، بر خواست و اراده قربانیان غلبه می کند. این مساله که افراد در موافقتنامه اولیه خود با واسطه های کاریابی، مسافرت و کار کردن را پذیرفته اند، اثبات نمی کند که آنها پس از مدتی نارضایتی خود از شرایط کاری ناگوار، حقوق ناچیز و یا عدم دریافت حقوق، و مورد تهدید و خشونت قرار گرفتن را اعلام نکرده اند. به همین ترتیب، این مساله که قربانیان قاچاق جنسی پیش از آن نیز به تن فروشی می پرداخته اند، به این معنا نیست که آنها با اعمالی مانند استفاده اجباری از مواد مخدر، داشتن رابطه جنسی محافظت نشده، سقط جنین اجباری، و یا داشتن رابطه جنسی به زور برای کسب درآمد مدیر مسئول خود موافقت کرده اند. در مورد کودکان نیز صرفاً قاچاق آنها خود عملی خلاف قانون است، زیرا کودکان نمی توانند در این گونه شرایط رضایت خود را اعلام کنند.
مانع مشابه دیگری که در مسیر تعقیب قضایی پرونده های قاچاق انسان وجود دارد، این است که برخی از دولت ها شامل بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین، برای تشکیل پرونده قضایی در زمینه قاچاق انسان، نیاز به دریافت شکایت و یا اعتراض از جانب شهروندان عادی دارند. در کشورهایی که میزان جنایات سازمان یافته و خشونت در آنها زیاد است، سازمان غیردولتی و یا شهروندان عادی که خود از قربانیان قاچاق انسان نیستند، اغلب به دلیل ترس از به خطر افتادن امنیت خود از ارائه شکایت در زمینه این موارد خودداری می کنند. قربانیان قاچاق انسان نیز به دلیل ترس از انتقام قاچاقچیان، عدم اطمینان از کمک نظام به آنها در مقابل قاچاقچیان، و یا تمایل به ناشناس ماندن، از شکایت رسمی خودداری می کنند. هنگامی که از قربانیان محافظت به عمل نمی آید، و یا این محافظت ها برای حفظ امنیت خود قربانی و خانواده او کافی و مناسب نیست، شکایت نکردن از قاچاقچیان ممکن است معقول ترین انتخاب باشد.
اما اگر نظام موجود در انتظار دریافت شکایت خصوصی باشد، و هیچ کس شکایتی نکند، آنگاه پرونده ای نیز تشکیل نخواهد شد و قاچاقچیان با مصونیت کامل به فعالیت های خود ادامه خواهند داد.
راهکار این مشکل، ایجاد نوعی نظام قضایی است که در آن مقامات بدون دریافت هیچ شکایتی از قربانیان و یا شهروندان عادی، تحقیق در مورد قاچاق انسان و تعقیب قضایی موارد قاچاق انسان را آغاز می کنند. این امر می تواند به صورت انجام بازرسی های پیشگیرانه از شبکه های جنایات سازمان یافته باشد، و یا امکان شکایت مدعی العموم، و نه قربانی، از قاچاقچیان انسان – مانند اصلاحات قانونی نوآورانه ای که به تازگی توسط دولت آرژانتین برای رسیدگی به پرونده های کار اجباری اعلام شده است.