HỆ THỐNG TÀI CHÍNH TOÀN CẦU

Tạp chí Điện tử của Chương trình Thông tin Quốc tế, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, tháng 5/2009

Giới thiệu

Nhìn lại vấn đề thì có thể thấy rằng bong bóng thị trường nhà ở tại Hoa Kỳ, dấu hiệu đầu tiên của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu nổ ra vào mùa thu năm 2008 lẽ ra phải là một điều hiển nhiên. Giá nhà đất đã tăng cao hơn nhiều so với tiền lương của nhiều người dân thường tại Mỹ, nhưng hàng loạt các sản phẩm cho vay cầm cố dưới những hình thức mới và chứa nhiều rủi ro hơn đã được tung ra thị trường, giúp cho người dân Mỹ có thể dễ dàng sở hữu một căn nhà. Thêm vào đó, lạm phát trong giá trị bất động sản đã khiến nhiều chủ sở hữu nhà có ảo tưởng rằng họ là người giàu có. Trong lịch sử nước Mỹ từ trước tới nay, giá nhà ở luôn tăng lên. Vậy nguyên nhân khủng hoảng là do đâu?

Và làm thế nào để một khiếm khuyết trong một khu vực kinh tế của nền kinh tế Mỹ lại có thể nhanh chóng châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng bùng nổ trên diện rộng và được nhiều người đánh giá là một cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới nghiêm trọng nhất kể từ cuộc Đại suy thoái năm 1930? Trong số tạp chí eJournal USA lần này, chúng tôi đã phỏng vấn sáu chuyên gia tài chính và đề nghị họ bình luận về nguyên nhân của cuộc khủng hoảng, và về việc thế giới phản ứng trước vấn đề chung này như thế nào.

Nhà khoa học chính trị Mark Blyth bắt đầu quan điểm của mình bằng việc chỉ ra 6 sự kiện có vai trò là nguyên nhân của cuộc khủng hoảng. John Judis, biên tập chính của tờ New Republic, đã làm rõ vai trò của hệ thống tiền tệ quốc tế bằng cách rà soát lại những thỏa thuận từ Hội nghị Bretton Woods năm 1944 đến những cuộc đàm phán giữa các quốc gia hiện nay.

Charles Geisst – một nhà nghiên cứu lịch sử tài chính, cho rằng chính hệ thống máy tính hiện đại, hoạt động thương mại diễn ra mọi lúc mọi nơi trên khắp thế giới và sự dễ dàng trong thương mại tự do đã góp phần tạo ra cuộc khủng hoảng này. “Khách hàng có thể thực hiện giao dịch với tốc độ chóng mặt mà người ta không thế tưởng tượng ra vào giữa những năm 1990. Khối lượng và lòng ham muốn giao dịch tỏ ra bất tận”. Một khi giá trị tài sản bắt đầu sụt giảm thì khủng hoảng ngân hàng và bảo hiểm sẽ xuất hiện chỉ trong vài tháng.

Nhà đầu tư nổi tiếng George Soros thì cho rằng việc điều tiết của Chính phủ là cần thiết để hạn chế sự gia tăng của bong bóng tài sản. Nhưng Soros cũng cảnh báo chống lại việc điều tiết thái quá: “Các động thái điều tiết phải được giữ ở mức thấp nhất cần thiết để duy trì ổn định”. Giáo sư Luật Joel Trachtman tán thành lời kêu gọi điều tiết hơn nữa cũng như tăng cường quản trị điều hành doanh nghiệp. Cuối cùng, Giáo sư Kinh tế Richard Vedder mô tả lịch sử của nhiều thỏa thuận thương mại quốc tế và các tổ chức quốc tế, đồng thời đánh giá vai trò của chúng trong nền kinh tế thế giới ngày nay.

Không thiếu các chuyên gia trên thế giới có những quan điểm khác nhau về nguyên nhân của cuộc khủng hoảng hiện nay và về những biện pháp cần thực thi để đối phó với khủng hoảng. Đúng là một nhóm chuyên gia khác có thể sẽ đưa ra một loạt các quan điểm khác so với những quan điểm được giới thiệu trong bài báo này. Điều ngạc nhiên lý thú ở đây chính là việc đã có nhiều ý tưởng chung nổi lên trong những bài báo dưới đây: rằng bản chất của thị trường là có tính chu kỳ, rằng các mối quan hệ trong thương mại quốc tế là phụ thuộc lẫn nhau, và một mức độ điều tiết phù hợp là cần thiết.

Ban biên tập