TÓM LƯỢC BẦU CỬ Ở MỸ

Ấn phẩm của Chương trình Thông tin Quốc tế, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, tháng 1/2008

Chỉ định ứng cử viên tổng thống

Hiến pháp Mỹ không quy định các nguyên tắc chỉ định ứng cử viên tổng thống của các đảng. Vì như đã đề cập ở trên, không có đảng phái chính trị nào tồn tại ở thời điểm Hiến pháp được soạn thảo và phê chuẩn vào cuối những năm 1700, và những người sáng lập nền Cộng hòa không quan tâm đến việc quy định thủ tục đối với các đảng phái chính trị.

Đầu năm 1796, các nghị sĩ Mỹ - những người xác nhận thuộc về một trong các đảng phái chính trị thời điểm đó - đã nhóm họp không chính thức để nhất trí đề cử ứng viên tổng thống và phó tổng thống của đảng họ. Hệ thống bầu chọn ứng cử viên này, còn được gọi là cuộc họp kín của nhà Vua, được áp dụng trong suốt 30 năm. Hệ thống này bị phá vỡ năm 1824, hệ quả của việc phi tập trung hóa quyền lực chính trị sau khi nước Mỹ mở rộng về phía Tây.

Cuối cùng, đại hội chỉ định ứng cử viên toàn quốc đã thay thế các cuộc họp kín của nhà Vua để bầu ra ứng cử viên của các đảng. Năm 1831, Đảng Anti-Mason, một đảng nhỏ đã họp tại một quán rượu ở thành phố Baltimore, bang Maryland để chọn ra các ứng cử viên và soạn thảo cương lĩnh chính trị để vận động tranh cử. Năm sau, những người của Đảng Dân chủ cũng họp tại quán rượu đó để bầu chọn ứng cử viên của họ. Kể từ đó, các chính đảng và hầu hết các đảng đều tổ chức các đại hội toàn quốc chỉ định ứng cử viên với sự tham dự của các đại biểu của bang, để chọn ra các ứng cử viên tổng thống và phó tổng thống và để nhất trí về các quan điểm chính sách.

Các sự kiện trên truyền hình

Trong suốt thế kỷ XIX và thế kỷ XX, các đại hội chỉ định ứng cử viên tổng thống, mặc dù có sự tham dự của rất nhiều đảng viên trung thành, nhưng thường do lãnh đạo của đảng tại các bang kiểm soát. Các ông lớn chính trị này dùng ảnh hưởng để chọn đại biểu đi dự đại hội của bang và để đảm bảo rằng các đại biểu này bỏ phiếu chính xác tại đại hội đảng toàn quốc. Đối thủ của các lãnh đạo đảng yêu cầu cải cách để cử tri bầu chọn đại biểu dự đại hội đảng. Chính vì vậy các cuộc bầu cử sơ bộ ra đời để thực hiện nhiệm vụ này. Năm 1916, hơn một nửa số bang đã tổ chức các cuộc bầu cử sơ bộ.

Tuy nhiên phong trào này đã chết yểu. Sau khi Chiến tranh Thế giới Thứ nhất kết thúc, các lãnh đạo đảng ý thức được rằng các cuộc bầu cử sơ bộ đe dọa quyền lực của họ, nên đã thuyết phục các cơ quan lập pháp bang bãi bỏ các cuộc bầu cử này vì lý do chúng quá tốn kém và ít người tham gia. Đến năm 1936, chỉ còn khoảng chục bang tiếp tục tổ chức các cuộc bầu cử sơ bộ.

Tuy nhiên, áp lực dân chủ hóa lại gia tăng sau Chiến tranh Thế giới Thứ hai. Lần đầu tiên truyền hình mang đến một phương tiện giúp người dân có thể xem, nghe về các chiến dịch vận động tranh cử chính trị ngay trong phòng khách của họ. Các ứng cử viên tổng thống nhiều triển vọng có thể xuất hiện trên truyền hình để thể hiện sức lôi cuốn của họ. Những thập kỷ sau đó đã đem lại những cải cách dân chủ hóa nhằm mở rộng thành phần tham gia các đại hội chỉ định ứng cử viên của đảng.

Kết quả là, hiện nay hầu hết các bang đều tổ chức bầu cử sơ bộ. Tùy vào luật pháp của từng bang, cử tri trong cuộc bầu cử sơ bộ có thể bỏ phiếu bầu ứng cử viên tổng thống của một đảng và bỏ phiếu bầu một danh sách các đại biểu cam kết, có thể bỏ phiếu cho ứng cử viên tổng thống, hoặc có thể gián tiếp bỏ phiếu cho một ứng cử viên trong một cuộc họp kín thông qua bầu chọn đại biểu dự đại hội đảng, những người cam kết ủng hộ ứng cử viên này hoặc ứng cử viên kia. Theo hệ thống họp kín, những người ủng hộ cho một đảng sống tại một khu vực địa lý nhỏ - một khu vực bầu cử địa phương - sẽ nhóm lại với nhau để bỏ phiếu bầu các đại biểu, những người này cam kết sẽ ủng hộ các ứng cử viên tổng thống cụ thể. Đến lượt họ, các đại biểu này sẽ đại diện cho khu vực của mình tại đại hội đề cử của hạt để tiếp tục chọn ra các đại biểu tham gia đại hội đề cử của bang và khu vực bầu cử Quốc hội. Những đại biểu dự các đại hội cuối cùng sẽ bầu ra các đại biểu đại diện cho bang tại các đại hội đề cử toàn quốc. Mặc dù quá trình này diễn ra trong vài tháng, nhưng các ứng cử viên được ưa thích về cơ bản thường được quyết định ngay tại vòng bỏ phiếu đầu tiên.

Số lượng đại biểu thực sự của từng bang tại các đại hội chỉ định ứng cử viên toàn quốc được tính toán trên cơ sở quy định của từng đảng, chẳng hạn như quy mô dân số bang, sự ủng hộ trước đây của bang đối với ứng cử viên của đảng, số quan chức được bầu lên và các lãnh đạo đảng hiện đang tại vị ở bang đó. Công thức phân bổ đại biểu mà Đảng Dân chủ sử dụng dẫn đến số lượng đại biểu tham gia đại hội toàn quốc của đảng này nhiều gấp đôi so với số lượng đại biểu của Đảng Cộng hòa.

Nhờ vào các xu hướng cải cách trên từ Chiến tranh Thế giới Thứ hai nên đã xuất hiện hai trào lưu chính. Trào lưu thứ nhất là ngày càng có nhiều bang tổ chức bầu cử sơ bộ và họp kín sớm hơn, hướng tới giai đoạn quyết định của mùa chỉ định ứng cử viên. Trào lưu này gọi là bầu cử sớm. Việc trở thành bang tổ chức bầu cử sơ bộ hoặc tiến hành họp kín sớm có thể giúp cử tri của bang này có nhiều ảnh hưởng hơn đối với vòng bầu chọn ứng cử viên cuối cùng. Thêm vào đó, tổ chức bầu cử sớm có thể khuyến khích các ứng cử viên sớm giải quyết nhu cầu và lợi ích của bang đó, và có thể buộc các ứng cử viên phải tổ chức vận động trong phạm vi bang, chi tiền cho nhân viên, truyền thông và khách sạn để cố gắng giành được chiến thắng quyết định về mặt tâm lý ngay từ đầu trong tiến trình đề cử của đảng.

Ngoài ra, ở một số khu vực, các bang còn phối hợp với nhau để tổ chức các cuộc bầu cử sơ bộ khu vực bằng cách tổ chức các cuộc bầu cử sơ bộ và họp kín vào cùng một ngày để tối đa hóa ảnh hưởng của khu vực đó.

Cả hai trào lưu trên đều buộc các ứng cử viên phải bắt đầu chiến dịch vận động tranh cử sớm hơn để giành được phần thắng tại các bang tổ chức bầu cử sớm. Các ứng cử viên cũng phải phụ thuộc rất nhiều vào các phương tiện truyền thông đại chúng - phát thanh, truyền hình, Internet và giành được sự ủng hộ của lãnh đạo đảng tại bang để giúp họ tiếp xúc cử tri ở những bang có thể tổ chức bầu cử sơ bộ cùng ngày.

Một hệ quả của những đổi thay trong quá trình chỉ định ứng cử viên tổng thống là sự suy giảm tầm quan trọng đại hội chỉ định ứng cử viên toàn quốc thường rất gay cấn và được truyền hình trực tiếp. Ngày nay, ứng cử viên tổng thống được cử tri quyết định khá sớm trong quá trình bầu cử sơ bộ. Đến lượt mình ứng cử viên cuối cùng đó thậm chí còn có thể giới thiệu ứng cử viên phó tổng thống của mình trước khi diễn ra đại hội (các ứng cử viên phó tổng thống không độc lập chạy đua vào vị trí đó trong các cuộc bầu cử sơ bộ, mà do ứng cử viên tổng thống của đảng đó lựa chọn).

Do vậy, quá trình chỉ định ứng cử viên tổng thống tiếp tục phát triển. Trong những thập kỷ gần đây, thành phần tham gia quá trình này đã được mở rộng, tăng cường tính đại diện và quan hệ giữa cử tri và các ứng cử viên. Hiện nay, quá trình này là một lợi thế đối với các ứng cử viên nổi tiếng hơn, có thể quyên góp được nhiều tiền hơn và có các tổ chức vận động tranh cử hiệu quả nhất, đồng thời có thể thu hút được nhiều nhất cảm tình của cử tri ngay từ đầu mùa bầu cử sơ bộ.

Kết nối Internet

Các ứng cử viên và người ủng hộ nhanh chóng sử dụng Internet làm công cụ vận động tranh cử. Internet đã chứng tỏ là một công cụ hữu hiệu và hiệu quả để gây quỹ từ những người ủng hộ tiềm năng và quảng bá các chính sách và kinh nghiệm của các ứng cử viên. Hiện nay, các tổ chức vận động tranh cử vẫn duy trì blog của họ. Những người viết nhật ký mạng trên các trang web này là những nhân viên vận động tranh cử được trả lương để viết về các tuyên bố và hoạt động của các ứng cử viên. Trong khi đó, hàng nghìn người viết nhật ký mạng độc lập lại viết bình luận ủng hộ các ứng cử viên mà họ ưa thích và tham gia tranh luận với những người viết blog khác không ủng hộ những ứng cử viên đó.

Việc đưa băng hình video lên những trang như YouTube tạo ra cả cơ hội lẫn thách thức đối với công việc vận động chính trị. Các ứng cử viên tận dụng công nghệ để tạo ra băng hình về bản thân, đôi khi rất hài hước. Có những lúc, cử chỉ và lời nói bất cẩn của các ứng cử viên trước cử tọa còn bị ghi lại. Và những sơ xuất này của họ được phát đi phát lại hàng nghìn lần trên Internet hoặc trên truyền hình.