11 آوريل 2008

انتخاب رشته تحصیلی دانشگاهی

نگارنده به تعریف "رشته اصلی" و "رشته فرعی" به مفهوم آکادمیک کلمه پرداخته و راهنمایی های سودمندی به دانشجویانی که در مورد انتخاب رشته اصلی خود تصمیم گیری می کنند ارائه می دهد.

 

"تمرین و تمرین" این زندگی یک دانشجوی رشته موزیک در دانشگاه ماری واشنگتن ویرجینیا است.

"تمرین و تمرین" این زندگی یک دانشجوی رشته موزیک در دانشگاه ماری واشنگتن ویرجینیا است.

از لیندا توباش (1)

لیندا توباش مدیریت خدمات تعیین جا در موسسه آموزش بین المللی را بر عهده دارد.

"مانند بیشتر مردم، سالی که رشته تحصیلی ام را انتخاب کردم را به خوبی به یاد دارم. در حقیقت، سه بار تصمیم گیری کردم."
دکتر دیوید برانلی (2)، پروفسور تاریخ هنر در دانشگاه پنسیلوانیا
[http://www.college.upenn.edu/curriculum/major_choosing.html]

پروفسوری در دانشگاه بران به کلاس خود در دانشکده واقع در ردآیلند می گوید: تنظیمات کوچک موجب کار یک موتور عظیم می شوند؛ دانشجوی هنری جزوه آناتومی می نویسد؛ دانشجوی رشته موسیقی در دانشگاه مری واشنگتن ویرجینیا؛ دانشجویی از دانشگاه کارنگی ملون مدالی برروی خودروی برنده جایزه ای که گروه او برای رقابت ها از پنسیلوانیا به نوادا آورد نصب می کند.

با وجود حق انتخاب از میان صدها رشته اصلی و هزاران کالج و دانشگاه، چگونه باید تصمیم گرفت که چه رشته ای را در کجا بخوانیم؟ برای برخی، تصمیم اول کجا است - مثلا در دانشگاهی بزرگ و فراگیر یا در یک کالج کوچک هنر، یا در موسسه آموزشی تخصصی ای با برنامه هایی در رشته های مهندسی یا فناوری یا علوم کامپیوتری؛ در مرکزی که کمک های مالی تخصیص می دهد؛ یا در مرکزی با فعالیت های فوق برنامه خاص مانند فرصت بازی در تیم فوتبال، یا اشتغال در شبکه رادیو یا تلویزیون، روزنامه، تئاتر یا فیلم های تولیدی دانشکده. اما برای بسیاری دیگر، کار جستجوی کالج با تعیین رشته اصلی مورد نظر و یافتن بهترین جا برای تحصیل در آن رشته آغاز می شود.

بر خلاف سایر نظام های آموزشی ملی که در آنها رشته تحصیلی افراد در کالج را رشته دبیرستانی یا امتیاز آزمون ورود به دانشگاه آنها تعیین می کند، متقاضیان تحصیل در مقطع لیسانس در کالج ها و دانشگاه های ایالات متحده به طور معمول می توانند از میان طیف کاملی از مراکز آموزشی و رشته های اصلی دانشگاهی انتخاب کنند. البته، در موسسات گزینشی سطح بالا، رقابت برای پذیرش بسیار سخت است و فقط تعداد اندکی از دانشجویان ممتاز امکان ورود پیدا می کنند. حتی در موسساتی که کمتر گزینشی هستند، پیش نیازهای پذیرش در برخی از رشته های اصلی - برای مثال پرستاری یا مهندسی - سختگیرانه تر و رقابتی ترند. با این حال، طیف گزینه ها برای متقاضیان آموزش عالی به طور کلی بسیار وسیع است.

رشته اصلی دانشگاهی دقیقا چیست؟

تارنمای اینترنتی دانشگاه استانفورد می گوید، "رشته اصلی زمینه ای است که در دوره لیسانس در آن متخصص می شوید. انتخاب شما تعیین کننده زمینه آکادمیکی است که بخش عمده ای از وقت و انرژی آکادمیک شما را به خود اختصاص خواهد داد. پس از گذراندن دروس لازم، موفق به دریافت مدرک لیسانس می شوید. رشته اصلی شما این فرصت را فراهم می آورد تا با پرورش مهارت های فکری، توانایی های خود در فهم موضوع، از دروس پایه گرفته تا دروس پیشرفته را به نمایش بگذارید. رشته تحصیلی تصمیم شخصی مهمی است."
[http://www.stanford.edu/~susanz/Majors.html]

وقتی دانشجو رشته اصلی خود را انتخاب می کند، او وارد قراردادی با کالج می شود تا دروس تجویز شده که متشکلند از هم الزامات تحصیلی کلی (الزامات دانشگاهی) و هم الزامات آکادمیک رشته اصلی را با موفقیت پست سر بگذارد. به عبارت دیگر، برنامه آموزشی دانشگاه شامل فقط دروس مربوط به رشته اصلی نمی شود. در واقع، تا 50 یا 60 درصد از کل کار می تواند مربوط به دروس عمومی و رشته های انتخابی باشد؛ مثلا رشته هایی که دانشجو از میان طیف گسترده ای از گزینه های داخل و خارج رشته اصلی انتخاب می کند. درصد دروس عمومی در مقایسه با دروس تخصصی با توجه به مرکز تحصیلی و خود رشته اصلی متغیر است؛ اما تکمیل برخی از دروس عمومی در تمام موسسات الزامی است. آموزش مقطع دوره لیسانس در ایالات متحده ریشه در یک سنت علوم مقدماتی داشته که اهمیت بسیار زیادی برای تحصیلات عمومی قائل است. هدف تمامی مدارک مقطع لیسانس ایجاد و پرورش مهارت های فکری حیاتی و توان یادگیری چگونگی یادگیری و همچنین مهارت در رشته آکادمیک خاصی در هر دانشجو است.

در بسیاری از موسسات، دانشجویان می توانند هم یک "رشته اصلی" و هم یک "رشته فرعی" تحصیلی انتخاب کنند. رشته فرعی معمولا ارتباط نزدیکی با رشته اصلی دارد؛ مثلا رشته اصلی دانشجویی می تواند ادبیات انگلیسی و رشته فرعی او تئاتر باشد؛ یا رشته اصلی او تاریخ و رشته فرعی او علوم سیاسی و یا بالعکس. تعداد کمی از دروس رشته فرعی برای فارق التحصیل شدن الزامی است و معمولا به عنوان واحدهای ضروری رشته اصلی (در صورت مرتبط بودن) "لحاظ" می شوند.

در برخی از موسسات، دانشجویان با همکاری نزدیک با یک مشاور آکادمیک می توانند رشته اصلی خاص خود را طراحی کنند. شمار رو به رشدی از دانشجویان دوره های لیسانس رشته های اصلی دوگانه انتخاب می کنند. به عبارت دیگر، آنها با برآوردن شرایط دو رشته اصلی فارق التحصیل می شوند. این رشته های اصلی می توانند با یکدیگر مرتبط باشند - برای مثال، دو رشته اصلی در علوم اجتماعی، مانند تاریخ و جامعه شناسی. یا می توانند کاملا متفاوت باشند - مثلا زیست شناسی و ادبیات. دانشجویان معمولا بیش از یک رشته اصلی انتخاب می کنند تا برای حضور در بازار کار یا رقابت بهتر در مقطع فوق لیسانس آمادگی بیشتری به دست بیاورند. اما در برخی از موارد هم دانشجویان بنا به علائق شخصی دو رشته اصلی انتخاب می کنند. در برخی از موسسات، دو رشته اصلی را می توان به طور همزمان انتخاب کرد و در برخی دیگر، دو رشته اصلی باید یکی پس از دیگری انتخاب شوند. به طور کلی، مدت زمان تحصیل کمی طولانی تر خواهد شد چون دانشجویان تحصیل دروس رشته اصلی دوم را از همان ابتدا شروع نمی کنند. تعداد قابل توجهی از واحدهای عمومی و حتی انتخابی در فارق التحصیل شدن از رشته دوم لحاظ می شوند.

تمامی موسسات آموزشی شرایط و دروس لازم برای فاق التحصیل شدن دانشجویان را به وضوح شرح می دهند. دانشجویان معمولا پیش از آغاز هر ترم با یک مشاور آکادمیک دیدار کرده که این اطلاعات را در اختیار آنها قرار می دهد. اغلب موسسات همچنین ابزاری برای کمک به دانشجو، مانند فهرست واحدهای لازم برای اخذ مدرک در اختیار او قرار می دهند.

رشته اصلی را در چه زمان باید انتخاب کرد؟

برخی از دانشجویان در هنگام ورود به کالج دقیقا می دانند که در چه رشته ای قصد تحصیل دارند، برخی فکر می کنند می دانند، برخی هم اصلا نمی دانند. بیشتر دانشجویان حداقل یک بار تغییر رشته می دهند.

از آنجایی که تقریبا دو سوم دانشجویان مقطع لیسانس در ایالات متحده تا پیش از فارق التحصیل شدن حداقل یک بار تغییر رشته می دهند و شاید حتی تا چهار یا پنج رشته اصلی را تا پیش از انتخاب نهایی مد نظر قرار می دهند، ترجیح تعدادی از موسسات بر این است که دانشجویان تا پیش از آغاز تحصیل در کالج اقدام به انتخاب رشته نکنند. حتی در موسساتی که دانشجو باید در زمان درخواست پذیرش انتخاب رشته کند، دانشجویان معمولا می توانند گزینه "اعلام نشده" را انتخاب کنند.

در حالی که فرصت دانشجویان برای انتخاب رشته اصلی نامحدود نیست - بیشتر دوره های لیسانس در یک دوره چهار ساله با گذراندن 120 واحد به پایان می رسند (به ستون های فرعی مراجعه نمایید) - آنها معمولا تا پایان سال دوم فرصت تصمیم گیری داشته تا بتوانند مدرک خود را به موقع دریافت کنند. البته دانشجویانی که وارد مدارس عالی دو ساله می شوند باید رشته اصلی خود را خیلی زودتر انتخاب کنند. و انتخاب هر چه زودتر برای دانشجویانی که رشته اصلی آنها در زمینه هایی است که مستلزم کار عملی (مثلا رشته های فنی سطح بالا یا برخی رشته های در زمینه بهداشت) زیادی یا گذراندن واحدهای پیش نیاز (دروس پایه که باید قبل از انتخاب دروس پیشرفته گذرانده شوند) باشد بهتر است.

رشته اصلی را چگونه باید انتخاب کرد؟

برخی از افراد علاقه وافری به یک زمینه بخصوص دارند. برخی هم زمینه ای دارند که در دبیرستان در آن سرآمد بوده اند. برخی برای زندگی حرفه ای خود هدفی دارند که رشته اصلی آنها را تعیین می کند؛ مثلا پرستاری، معلمی یا مهندسی. اما بسیاری از دانشجویان واقعا نمی دانند. در حالی که ایده کلی ای از آنچه می خواهند پس از کالج انجام دهند دارند، ایده روشنی از زمینه ای که به رسیدن به آن هدف کمک می کند ندارند. و معمولا یک رشته اصلی خاص هم برای رسیدن به پیشه بخصوصی وجود ندارد. در حقیقت، بسیاری از موسسات تذکر می دهند که انتخاب پیشه و انتخاب رشته اصلی دو فرایند متفاوت و مجزا هستند.

بیشتر اساتید معتقدند که در انتخاب رشته اصلی، دانشجو باید حرفه مورد نظر، توانایی ها، و نحوه یادگیری مورد علاقه خود را مد نظر قرار دهند. برخی از بهترین منابع برای کمک به دانشجویان در انتخاب رشته اصلی را خود کالج ها و دانشگاه ها عرضه می کنند. تعداد زیادی از موسسات اطالاعات و ابزار فراوانی برای کمک به دانشجویان در انتخاب رشته اصلی در سایت های اینترنتی خود درج می کنند. در حالی که برخی از سایت های موسسات آموزشی به برنامه ها و خدمات موسسه اختصاص دارند، بسیاری دیگر اطالاعات کلی و مفیدی که می توانند در مورد هر کالجی به کار بسته شوند درج می کنند (به ستون فرعی مراجعه نمایید).

موارد زیر از جمله رایج ترین پیشنهادات است:

· خودتان را بشناسید. نقاط قوت و ضعف آکادمیک شما چیست؟ از چه لذت می برید؟ به چه چیزهایی علاقه دارید؟ ارزش های شما چه هستند؟ اهداف شما بلافاصله پس از فارق التحصیل شدن چیست - اشتغال یا تحصیل در مقطع فوق لیسانس؟

· شخصیت یا علائق فردی خود را مورد ارزیابی قرار دهید. در صورتی که فرصت های مورد نظرتان توسط دبیرستان یا شهر شما فراهم نمی شود، می توانید مراتب را با مرکز مشاوره/اطلاعات تحصیلی ایالات متحده (3) واقع در کشور خود در میان بگذارید. وزارت امور خارجه ایالات متحده از طریق برنامه EducationUSA خود بیش از 450 مرکز در 170 کشور دارد [http://www.educationusa.state.gov].

· از تارنماهای اینترنتی دانشکده های دانشگاه ها دیدن کنید. ببینید که رشته های اصلی و دروس پیش نیازیشان کدامند. برخی از کالج ها خلاصه مواد مورد تدریس دروس خود را در تارنماهایشان درج می کنند. هر چه بیشتر در مورد انواع دروس و شرایط دریافت مدرک اطلاع کسب کنید بهتر است.

· پس از ورود به ایالات متحده به دانشکده ها مراجعه و با پرسنل و دانشجویان صحبت کنید.

· به مراکز حرفه و پیشه کالج ها مراجعه و گزارش های آنها در خصوص مشاغلی که فارق التحصیلان اخیرا یافته اند و اینکه رشته اصلی آنها چه بوده را بررسی کنید.

· پس از نام نویسی، دروس و دانشکده های مختلف را امتحان کنید. در مورد اساتیدی که رشته های اصلی را تدریس می کنند و اینکه چه نوع دانشجویانی در این رشته ها نام نویسی می کنند اطلاعات کسب کنید.

· در صورتی که متوجه شدید که در انتخاب رشته اصلی خود اشتباه کرده اید، نگران نباشید. اغلب دانشجویان کالج های ایالات متحده رشته اصلی خود را تغییر می دهند. در رشته اصلی ای که به آن علاقه ندارید یا انگیزه کافی به شما نمی دهد باقی نمانید.

· انتخاب پیشه را با انتخاب رشته اصلی اشتباه نگیرید. هر رشته اصلی ای می تواند شما را برای شماری از مشاغل مختلف آماده کند. همانگونه که دانشگاه واشنگتن در تارنمای خود ذکر کرده، "تحصیلات دانشگاهی به شما کمک می کند تا برای بازار کار آماده شوید، اما شما را به پیشه بخصوصی محدود نمی سازد" [www.washington.edu/students/ugrad/advising/majchoos.html].

نقطه نظرات مطرح شده در این مقاله لزوما منعکس کننده دیدگاه ها و سیاست های دولت ایالات متحده نیستند.




1. Linda Tobash
2. Dr. David Brownlee
3. U.S. Educational Advising/Information Center