ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေမလ ၁၃ ရက္ေန႔ မနက္က
အင္းစိန္ေထာင္မွာ တရားစြဲၿပီး ေထာင္ထဲကို ပို႔လိုက္တယ္ဆိုတဲ့သတင္း တကမၻာလုံး
ဟုိးေလးတေက်ာ္ ျဖစ္သြားၿပီးေနာက္ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ မစၥတာ
ဘန္ကီမြန္း (Mr. Ban Ki-moon) အပါအ၀င္ ကမၻာတ၀န္းက ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊
အဖြဲ႕အစည္းအသီးသီးက စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ရေၾကာင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္
လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ တိုက္တြန္းထားသလို ခုလိုအေျခအေနမ်ဳိးမွာ ေရွ႕ဆက္
ဘာေတြလုပ္သင့္သလဲ၊ လုပ္ဖို႔ရွိတယ္ ဆိုတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕
သေဘာထားေတြကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ တံု႔ျပန္မႈအစံုစံုကို
ေနာ္႐ႈိးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။

မေန႔တုန္းက ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ မစၥတာဘန္ကီမြန္းရဲ႕ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္
မစၥ မာရီ အိုကဘဲ (Ms. Marie Okabe) က အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ရဲ႕ သေဘာထားနဲ႔
ပတ္သက္ၿပီး သတင္းေထာက္ေတြကို အခုလိုေျပာခဲ့ပါတယ္။

“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ရာဇ၀တ္မႈ စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ အင္းစိန္ေထာင္ကို ပို႔လိုက္ၿပီဆိုတဲ့
သတင္းေၾကာင့္ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ အင္မတန္ စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္ရပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရးအတြက္ ေတြ႕ဆံု
စကားေျပာေရးမွာ မရိွမျဖစ္ အေရးႀကီးတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ
ရဲ႕ အမ်ဳိးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး ျဖစ္စဥ္ကုိ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစမယ့္ အျပဳအမူမ်ဳိးကို
ျမန္မာအစုိးရအေနနဲ႔ ေရွာင္ၾကဥ္ၾကဖို႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္
အတန္တန္ေျပာခဲ့ဘူးသလုိပဲ သူအျပည့္အ၀ ယုံၾကည္တာက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္
အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ အုတ္တခ်ပ္သဲတပြင့္အျဖစ္ ပါ၀င္ရမယ့္သူ
အားလံုးအေနနဲ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင့္ရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဒါမွသာလွ်င္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ဟာ ေလးစားစိတ္ခ်ႏုိင္စရာ ျဖစ္လာမွာပါ။”

အလားတူ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူး
ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္သူ မစၥတာ ေသာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနား (Tomas Ojea
Quintana) ကလည္း အခုေနာက္ဆံုး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ အေရးယူမႈဟာ
ႏိုင္ငံတကာဥပေဒ ႐ႈေထာင့္ကေနေရာ ျမန္မာအစိုးရဘက္က ကိုယ္တိုင္ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့
၁၉၇၅ ခု ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈ ဥပေဒနဲ႔ပါ ဆန္႔က်င္ေနေၾကာင္း
ေျပာခဲ့ပါတယ္။

တဆက္တည္းမွာပဲ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ (Hillary
Clinton) ကလည္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ သူနဲ႔ တရား၀င္ေတြ႕ဆံုဖို႔ ေရာက္ေနတဲ့
မေလးရွားႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဒါတြတ္ခ္ အန္နီဖာ အာမန္ (Datuk Anifah Aman) နဲ႔
ပူးတြဲသတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတရပ္ က်င္းပၿပီး ခုလိုေျပာခဲ့ပါတယ္။

“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တေယာက္ အေျခအျမစ္မရွိတဲ့ စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ အေရးယူခံလိုက္
ရတာကို ၾကားရတာနဲ႔ က်မ အႀကီးအက်ယ္ စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္ရပါတယ္။ ဒါဟာ တရား
ဥပေဒနဲ႔ မကုိက္ညီသလို အာဆီယံပဋိညာဥ္၊ အမ်ဳိးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရး
လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔လည္း မကုိက္ညီပါဘူး။ စစ္အစိုးရအေနနဲ႔ ဒီျဖစ္ရပ္ကို အေၾကာင္း
ျပဳၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဥပေဒမဲ့ ဆက္ၿပီးထိန္းခ်ဳပ္ထားဖို႔ ႀကိဳးစားလိုက္တာကို
က်မတို႔ ကန္႔ကြက္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ခံရတာ ၆ ႏွစ္ မျပည့္ခင္ေလးမွာ
ခုလိုျဖစ္သြားခဲ့ရတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ခ်က္ခ်င္း အကန္႔အသတ္
မရွိ လႊတ္ေပးပါလို႔ စစ္အစိုးရကို ေတာင္းဆိုပါတယ္။”

ဆက္လက္ၿပီး မစၥကလင္တန္က သူ႔ဘက္က ဘာေတြဆက္လုပ္မလဲဆိုတာကို ခုလို
ေျပာပါတယ္။

“ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်မတို႔အေနနဲ႔ မေလးရွား အပါအ၀င္ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြနဲ႔
စကားေျပာဖို႔ ရွိပါတယ္။ အာဆီယံ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္နဲ႔လည္း က်မ ေတြ႕ဖို႔ရွိပါတယ္။
ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အာရွေဒသတခုလံုးကေနၿပီး ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္တေစာင္
ထုတ္ျပန္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ က်မတို႔ထင္ပါတယ္။ က်မတို႔အေနနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကိုလည္း
ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး ေဆြးေႏြးသြားဖို႔ ရွိပါတယ္။”

မေလးရွားႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဒါတြတ္ခ္ အန္မန္ ေျပာခဲ့တာကေတာ့ …

“ခုလိုအခ်ိန္မ်ဳိးမွာ က်ေနာ္တုိ႔က ျမန္မာႏိုင္ငံကို အထီးက်န္ မခ်န္ထားခ်င္ပါဘူး။
ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အာဆီယံ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္႐ံုးကေနတဆင့္
ထိေတြ႕ဆက္ဆံ ေျပာဆိုတဲ့ နည္းလမ္းနဲ႔ အေျဖရွာခ်င္ပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ အာဆီယံ
ႏိုင္ငံေတြအျပင္ အာဆီယံ အေပါင္း ၃ ႏိုင္ငံေတြထဲက တ႐ုတ္လိုႏိုင္ငံမ်ဳိးရဲ႕ သေဘာ
ထားကို တီးေခါက္ၿပီး သူတို႔ဆီက အကူအညီနဲ႔ ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို
ႀကိဳးစားရွာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ၿဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္အျပင္ ဥေရာပသမဂၢ (အီးယူ)၊ Amnesty International အဖြဲ႕ႀကီး
တို႔ကလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အတြက္ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ရေၾကာင္း၊ သူ႔ကို
ခ်က္ခ်င္းျပန္လႊတ္ေပးဖို႔၊ သက္ဆိုင္သူေတြအားလံုး ပါ၀င္ခြင့္ရတဲ့ အမ်ဳိးသားရင္ၾကား
ေစ့ေရးျဖစ္စဥ္ စတင္ဖို႔ တိုက္တြန္းထားၾကပါတယ္။

ေတာင္အာဖရိကႏုိင္ငံက ႏုိဘယ္လ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒက္စ္မြန္
တူးတူး (Desmond Tutu) ကလည္း ဒီလိုအေရးယူတဲ့ကိစၥဟာ မုိက္မဲတဲ့လုပ္ရပ္ပဲလုိ႔
ေျပာခဲ့သလုိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ မလႊတ္ဖုိ႔ စစ္အစုိးရက အေၾကာင္းရွာေနတာ
ရွင္းပါတယ္လို႔ အေမရိကန္သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီ ကာတာ (Jimmy Carter) ကလည္း
ေျပာပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို တရားဥပေဒနဲ႔အညီ မဟုတ္ဘဲ ထိန္းသိမ္း
ထားတာ ၁၃ ႏွစ္ ရွိပါၿပီ။ အခုအမႈကလည္း ဥပေဒနဲ႔ မညီၫြတ္ပါဘူးလို႔ ယခင္
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္မင္းႀကီး ေမရီ ေရာ္ဘင္ဆင္ (Mary Robinson)
ကလည္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။