نوآوری | مهار قدرت ایده ها
18 مارچ 2009
اقدامات بین المللی آمریکا در زمینۀ سونامی در اقیانوس هند ادامه دارد
علیرغم دشواری ایجاد مراکز اعلام خطر قبلی، کار پیشرفت می نماید
واشنگتن – چهار سال پس از آنکه مرگبارترین سونامی در تاریخ ضبط شد، جان 227،898 نفر را گرفت و 1.7 میلیون نفر را آواره نمود، کشورهای ساحلی اقیانوس هند با کمک ایالات متحده و کشورهای دیگر، حاشیۀ امن کوچکی را در مقابل حملۀ آیندۀ دریا برای خود ایجاد کرده اند.
این فاجعه، کارشناسان و منابع مالی بین المللی را برای اقدامی چند ساله جهت تقویت، و در بعضی موارد، ایجاد یک ظرفیت منطقه ای برای تحت نظر گرفتن زمین ها و آب ها، تجزیه و تحلیل داده های مربوط به زمین لرزه ها و جزر و مدها، و تدوین رویه های استاندارد برای بیرون بردن سریع مردم از مناطق خطر، بسیج نمود.
اقدامات اولیه، شرق اقیانوس هند را که در آن اندونزی، سریلانکا، تایلند و هند بیشترین لطمه را از زمین لرزه و سونامی سال 2004 متحمل گردیدند، هدف قرار دادند.
اقدامات بعدی انجام گرفته توسط نمایندگان مرکز بین المللی اطلاع رسانی سونامی[1] ، ادارۀ ملی مطالعات اقیانوسی و جوی آمریکا[2] ، سازمان زمین شناسی آمریکا[3] و کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی یونسکو[4] ، روی اقدامات اعلام خطر و آمادگی قبلی در کشور جزیره ای موریتانی[5] و جمهوری موزامبیک در غرب اقیانوس هند متمرکز گردیده اند.
نجات جان ها
در فردای کریسمس سال 2004، در زیر یک درۀ زیرآبی به نام چالۀ ساندا[6] واقع در آب های ساحلی مجمع الجزایر اندونزی، یک صفحۀ عظیم زمینی، صفحۀ دیگری را به شکلی انفجارآمیز جابجا نمود که این عامل، زمین لرزه ای را به شدت 9درجه و همچنین یک سونامی را، که به 14 کشور در جنوب آسیا و شرق آفریقا آسیب رساند، باعث شد.
اگر هر کشوری یک سیستم اعلام خطر قبلی سراسری شامل هشدارها و آمادگی های در برابر خطر، مشاهدات اقیانوسی، مدیریت داده ها، انتشار پیش بینی و اعلام خطر می داشت، جان های زیادی را می شد نجات داد.
اما در تاریخ 26 دسامبر سال 2004، چنین سامانه ای فقط در اقیانوس آرام، که بیشتر سونامی های دنیا در آن روی می دهد، وجود داشت. "مرکز اعلام خطر سونامی پاسیفیک[7] در هاوایی، که بخشی از ادارۀ ملی هواشناسی وابسته به NOAA است، در سال 1949 تأسیس گردید تا هشدارهای لازم را در مورد سونامی ها و سایر خطرات ارائه نماید.
در سال 1968، این مرکز به مقر عملیاتی گروه هماهنگی بین دولتی برای سیستم اعلام خطر سونامی پاسیفیک وابسته به IOC تبدیل گردید. امروز، PTWC یک مرکز اعلام خطر موقتی برای اقیانوس هند است که تا زمان تکمیل سامانه های هشدار دهنده در آنجا، با همکاری سازمان هواشناسی ژاپن فعالیت خواهد نمود.
در سال 2005، IOC رهبری هماهنگی فعالیت های بین المللی را جهت ایجاد یک سامانۀ هشدار دهندۀ سونامی در اقیانوس هند به دست گرفت. برنامۀ سامانۀ هشداردهندۀ سونامی اقیانوس هند آمریکا از طریق یک اقدام سه سالۀ 16.6 میلیون دلاری با مشارکت چند سازمان، از IOC پشتیبانی نمود. این فعالیت به بهبود چشمگیری در توان اعلام خطر اولیه در منطقه انجامید.
حاشیۀ امن
کمک های آمریکا به سامانۀ هشداردهندۀ منطقه ای اقیانوس هند در قالب ارتقاء شبکۀ لرزه نگاری، به کار گیری دو شناور تشخیص سونامی در اعماق اقیانوس به نام "سونامتر" (که یکی در تایلند و دیگری در اندونزی است)، افزایش ظرفیت تجزیه و تحلیل داده ها و اعلام خطر در پنج کشور، و تقویت آمادگی جامعۀ محلی، صورت گرفته اند.
دیوید مک کینی[8] ، هماهنگ کنندۀ بین المللی سونامی NOAA به پایگاه اینترنتی America.gov گفت که در این منطقه ما از وضعیتی که در آن هیچ کشوری مرکز اعلام خطر ملی نداشت به وضعیتی رسیده ایم که در آن، کشورهای بسیاری توان اعلام خطر ملی را دارا شده اند.
برنامۀ آمریکا همچنین:
• ظرفیت سازی، پشتیبانی فنی و آموزش برای عملیات مرکز ملی اعلام خطر، ارتباطات اضطراری و سامانه های هشدار سریع را در چهار کشور فراهم آورد.
• 18 جزء سامانۀ ملی تشخیص سونامی و ارتباطات را نصب نموده و مورد بهره برداری قرار داد یا بهسازی نمود و در زمینۀ فرآیندهای تشخیص زمین لرزه، نقشه برداری از خطر و اعلام خطر، ظرفیت سازی کرد.
• 195 سازمان دولتی را آموزش داد که شامل 399 منطقه در سیستم های اعلام خطر ملی می شد، و آموزش آمادگی در سطح منطقه ای را برای بیش از 20،000 نفر فراهم آورد.
• شش ایستگاه ساحلی مشاهدۀ سطح دریا و پنچ ایستگاه لرزه نگاری را ارتقاء داده یا نصب نمود، و تماس ها را با سیستم ارتباطات راه دور جهانی بهبود بخشید و کاربران را در سریلانکا و مالدیو با همکاری سازمان جهانی هواشناسی آموزش داد.
مک کینی گفت که «با توجه به دشواری ایجاد مجموعه ای از مراکز اعلام خطر سونامی در سطح ملی و منطقه ای جهت به کارگیری شبکه های جدیدی از تجهیزات و مقابله با چالش ارتباطات آخرین مایل و آمادگی محلی – با توجه به عظمت آن چالش، پیشرفت رضایت بخش بوده است.»
او اضافه نمود که «کارهای بسیار بیشتری باید انجام شود، درست همانطور که کارهای بسیار بیشتری باید در ایالات متحده انجام شود.»
موریس و موزامبیک
کشورهای واقع در جانب غربی اقیانوس هند آسیب کمتری را از ناحیۀ سونامی سال 2004 متحمل شدند اما هنوز خطرات زمین لرزه ها و سونامی ها آنها را تهدید می کند. برای مثال در فوریه سال 2006، زمین لرزه ای به شدت 7.0 منطقه ای در 215 کیلومتری (133 مایلی) جنوب غربی بیرا[9] را در موزامبیک لرزاند و به مرگ چهار نفر و مجروح شدن 27 نفر انجامید.
برای رفع این نیاز، وزارت امور خارجۀ آمریکا هزینۀ اقدامی را در سال 2007 جهت ارتقاء دادن سامانه های اعلام خطر زمین لرزه و سونامی در موریس و موزامبیک تأمین نمود. کارشناسانی از ITIC مستقر در هاوایی در این کار مشارکت داشتند. این سازمان در سال 1965 توسط IOC، بخش خدمات هواشناسی ملی NOAA، IOC و USGS تأسیس گردید.
لورا کونگ[10] ، مدیر ITIC به پایگاه اینترنتی America.gov گفت که «کار ما در موریس این بود که سعی کنیم بفهمیم که آنها در چه زمینه هایی به بیشترین میزان از کمک نیاز دارند.»
در این کشور جزیره ای کوچک، خدمات هواشناسی به عنوان مرکز اعلام خطر سونامی دو برابر می شود. آی.تی.آی.سی، نرم افزار و آموزش را در زمینۀ دیده بانی زمین لرزه و لرزه نگاری ارائه نمود. پل ویتمور[11] ، مدیر مرکز اعلام خطر سونامی آلاسکا وابسته به NOAA، در بازدیدی در ماه آوریل، ارلی برد[12] را که یک سامانۀ دیده بانی سونامی مورد استفاده در مرکز وی بود، نصب کرد.
در کشور موزامبیک، که دارای یک سازمان هواشناسی، یک مرکز زمین شناسی، یک شبکۀ کوچک لرزه نگاری و یک سازمان سطح دریا است، کونگ و همکاران وی دو نرم افزار دیده بانی زمین لرزه و یک نرم افزار دیده بانی سطح دریا به نام "تاید تول"[13] را نصب کردند.
والتر مونی[14] ، پژوهشگر لرزه شناس USGS به پایگاه اینترنتی America.gov گفت که «موزامبیک بیشتر در معرض خطر سونامی ها قرار دارد و خبر خوب این است که آنها مشغول ظرفیت سازی هستند. آنها مشغول نصب شش ایستگاه (لرزه نگاری) بوده و تلاش می کنند تا آنها را روی امواج رادیویی قرار دهند تا همۀ آنها به طور زنده به ادارۀ مرکزی مخابره شوند.»
ITIC و NOAA مجموعۀ متنوعی از مطالب چاپی را در مورد آمادگی در برابر سونامی به هر دو کشور داده اند تا آنها بتوانند آن مطالب را ترجمه نموده و جهت آموزش و افزایش آگاهی عمومی، مورد استفاده قرار دهند.
اطلاعات بیشتر در مورد مرکز اعلام خطر سونامی پاسیفیک در صفحۀ اینترنتی NOAA به نشانی http://www.prh.noaa.gov/ptwc موجود است.
اطلاعات بیشتر در بارۀ هماهنگی سامانۀ جهانی اعلام خطر سونامی یونسکو/IOC در صفحۀ اینترنتی آن سازمان به نشانی http://ioc-tsunami.org/index.php موجود است.
تصویر متحرکی از سونامی سال 2004 اقیانوس هند در صفحۀ اینترنتی مؤسسۀ ملی علوم و فناوری صنعتی پیشرفتۀ ژاپن به نشانی http://staff.aist.go.jp/kenji.satake/animation.gif موجود است.
1. International Tsunami Information Center – ITIC
2. U.S. Natioanl Oceanic and Atmospheric Administration – NOAA
3. U.S. Geological Survey – USGS
4. UNESCO Intergovernmental Oceanographic Commission – IOC
5. Mauritius
6. Sunda
7. Pacific Tsunami Warning Center – PTWC
8. David McKinnie
9. Beira
10. Laura Kong
11. Paul Whitmore
12. EarlyBird
13. Tide Tool
14. Walter Mooney
