Το Παγκόσμιο θέατρο έχασε πριν λίγες μέρες μια από τις πιο μεγάλες μορφές του, τον Αμερικανό συγγραφέα , πολλά έργα του οποίου έχουν παρουσιαστεί με επιτυχία στα τελευταία πενήντα περίπου χρόνια και στην Ελλάδα. Στη ζωή και το έργο του Άρθουρ Μίλερ είναι αφιερωμένο το ακόλουθο τηλεοπτικό ρεπορτάζ που επιμελήθηκε ο Γιώργος Μπίστης για τους σταθμούς που συνεργάζονται με την Ελληνική Υπηρεσία της Φωνής της Αμερικής στην Ελλάδα και την Κύπρο.

Κείμενο Ρεπορτάζ.

Ο Άρθουρ Μίλερ, ένας από τους πιο διαπρεπείς Αμερικανούς δραματογράφους του 20ου αιώνα έχασε τη μάχη με τον καρκίνο κι έκλεισε για πάντα τα μάτια στο Κονέκτικατ, όπου είχε αποσυρθεί τα τελευταία χρόνια. Μια από τις πιο γνωστές θεατρικές προσφορές του Μίλερ είναι το κλασσικό πια έργο «Ο Θάνατος του Εμποράκου», που πρωτοανέβηκε στο Μπρόνγουαιη το 1949 και του χάρισε το βραβείο Πούλιτζερ δραματολογίας την ίδια χρονιά.

Το έργο αυτό όχι μόνο πρόσφερε στον τριαντατριάχρονο τότε Μίλερ παγκόσμια αναγνώριση αλλά αποτέλεσε επίσης και τον ακρογωνιαίο λίθο του σύγχρονου Αμερικανικού θεάτρου. Μέσα από τη ζωή του Γουίλι Λόμαν, του φανταστικού κεντρικού ήρωα στο «Ο Θάνατος του Εμποράκου», ο Μίλερ εξετάζει το μύθο του Αμερικανικού ονείρου – τις ελπίδες και τους φόβους της μέσης τάξης στην Αμερικανική κοινωνία. Στο μισό αιώνα που μεσολάβησε η δραματική αυτή προσφορά ξανανέβηκε δύο ακόμα φορές στο Μπρόντγουαη. Την τελευταία φορά, το 1999,«Ο Θάνατος του Εμποράκου» απέσπασε το βραβείο Τόνι καλύτερης αναβίωσης έργου πρόζα. Το έργο είναι επίσης προγραμματισμένο να αρχίσει νέο κύκλο παραστάσεων στο Λονδίνο τον Μάιο.

Το 1956 ο Άρθουρ Μίλερ παντρεύτηκε την ηθοποιό , ίνδαλμα του Αμερικανικού κινηματογράφου. Αλλά ο γάμος τους κράτησε μόνο 5 χρόνια. Δεκαετίες αργότερα ο Μίλερ αποκάλυψε ότι σε εκείνα τα 5 χρόνια αφιέρωσε όλη την ενεργητικότητά του και την προσοχή του σε μια προσπάθεια να βοηθήσει την Μαίρυλιν να λύσει τα προβλήματά της. Η Μαίρυλιν Μονρό αυτοκτόνησε λίγους μήνες μετά το διαζύγιό τους.

Τα έργα του Μίλερ δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην οικογένεια, την ηθική και την ατομική υπευθυνότητα.

Το 1996, στην πρεμιέρα της ταινίας «Οι Μάγισσες του Σάλεμ», που στηρίζονταν στο ομώνυμο και βραβευμένο με Τόνι θεατρικό έργου που μας πρόσφερε το 1953, ο Μίλερ είπε πως η υστερία που είχε κυριεύσει την κωμόπολη Σάλεμ της Μασαχουσέτης με τις δίκες των μαγισσών ήταν παρόμοια με την υστερία που προκάλεσε το κυνηγητό των κομμουνιστών από τον Γερουσιαστή Τζό Μακάρθυ στα μέσα του 20ου αιώνα στην Αμερική. Κι αυτός ήταν ένας από τους λόγους στους οποίους αποδίδει την αρχική απροθυμία των θεατρικών παραγωγών της εποχής εκείνης να ασχοληθούν με ένα έργο που είχε θέμα τις μάγισσες του Σάλεμ.

Κατά την έκφρασή του: «Εν μέρει ήταν πολιτικό θέμα και πολύς κόσμος το φοβόταν. Επίσης το κόστος του ανεβάσματος ήταν υψηλό γιατί είναι μεγάλη παραγωγή. Υπήρχαν και μερικοί που έλεγαν ότι η γλώσσα του έργου δεν θα γίνονταν κατανοητή από όλους. Δεν υπήρξε όμως τέτοιο πρόβλημα. Όλοι κατάλαβαν τη γλώσσα που χρησιμοποίησα.»

Το 1984 ο Άρθουρ Μίλερ τιμήθηκε με το βραβείο του Κέντρου Παραστασιακών Τεχνών Τζών Κέννεντυ, εδώ στη Ουάσιγκτον, για την ανεκτίμητη προσφορά του στο Αμερικανικό και το παγκόσμιο θέατρο. Αυτή είναι η μεγαλύτερη τιμή που αποδίδεται σε προσωπικότητα των γραμμάτων ή των τεχνών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι το αντίστοιχο της απονομής κάποιου τίτλου ευγενείας στην Αγγλία ή της επίδοσης του Μεταλλίου της Γαλλικής Λεγεώνας.

Τα τελευταία του χρόνια ο Άρθουρ Μίλερ τα πέρασε με την επίγνωση ότι ήταν ο σπουδαιότερος εν ζωή Αμερικανός δραματουργός. Πέθανε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 89 ετών. Ήταν περιστοιχισμένος από ολόκληρη την οικογένειά του, όταν άφησε την τελευταία του πνοή.