Ủy Ban Cơ Hội Làm Việc Bình Đẳng (EEOC) thực thi các đạo luật liên bang sau đây: Khoản VII của Luật Dân Quyền 1964 (Khoản VII), Luật Kỳ Thị Tuổi Tác Trong Việc Làm (ADEA), Luật Lương Bổng Đồng Đều (EPA), và Luật Người Mỹ Bị Khuyết Tật (ADA). Các luật này cấm kỳ thị trong việc làm dựa trên chủng tộc, mầu da, giới tính, tôn giáo, nguồn gốc quốc gia, tuổi tác, khuyết tật hoặc trả đũa vì chống đối chuyện kỳ thị về việc làm, đưa đơn tố giác hoặc tham dự vào thủ tục tố tụng trong khuôn khổ luật pháp. Nhiệm vụ của EEOC là quyết định một cách công bình và khách quan xem các điều luật mà Uûy Ban thực thi có bị vi phạm hay không?
Luật chi phối tất cả các chủ nhân cơ sở tư, chủ nhân là chính quyền tiểu bang và địa phương, và các cơ sở giáo dục có từ 15 nhân viên trở lên, ngoại trừ luật ADEA chi phối chủ nhân có từ 20 nhân viên trở lên. Các luật này cũng chi phối các cơ quan tuyển dụng tư hay công, các tổ chức lao động, và các ủy ban quản trị lao động liên hợp, kiểm soát việc thực tập và huấn nghệ.
Nhân viên phải nạp đơn tố giác với EEOC trong vòng 180 ngày kể từ ngày cho là có sự kỳ thị. Nếu chủ nhân còn bị chi phối bởi luật kỳ thị việc làm của tiểu bang hay địa phương, thời hạn nộp đơn tố giác với EEOC được triển hạn tới 300 ngày.
Bất cứ một nhân viên nào cho rằng quyền làm việc của mình đã bị vi phạm vì lý do chủng tộc, mầu da, giới tính, tôn giáo, nguồn gôc dân tộc, tuổi tác, khuyết tật hay bị trả thù có thể nạp đơn tố giác kỳ thị với EEOC. Theo luật định, EEOC phải nhận đơn tố giác.
Các điều tra viên của EEOC phỏng vấn các cá nhân đứng tố giác kỳ thị việc làm để xem có thuộc thẩm quyền tài phán của mình không. Các điều tra viên khảo sát cặn kẽ các lời khai được nguyên cáo viện dẫn và ngày tháng liên hệ. Thông tin này được đánh giá để xem có tố giác có giá trị hay không. Căn cứ trên sự lượng định của chúng tôi, chúng tôi sẽ cho nguyên cáo biết là chúng tôi sẽ điều tra hay sẽ bác bỏ tố giác ngay tức khắc.
EEOC sẽ thông báo cho chủ nhân trong vòng 10 ngày sau khi nhận đơn tố giác. Thông báo thường gồm có một bản tố giác, xác minh sơ lược (a) bên nguyên cáo, (b) cơ sở và các vấn đề tố giác, (c) ngày tháng của vi phạm viện dẫn, và (d) một lời giải thích về trách vụ của chủ nhân phải bảo quản các tài liệu liên hệ đến vụ tố giác. Một giấy mời đến hòa giải vụ khiếu nại có thể cũng được kèm vào hồ sơ thông báo.
Được! EEOC có một chương trình hòa giải miễn phí. Chương trình được thực hiện tự nguyện trong toàn thể các giai đoạn thuộc quá trình tranh tụng. Các hòa giải viên trung lập giúp chủ nhân và nguyên cáo cơ hội đạt các giải pháp đôi bên cùng vui lòng chấp thuận, đỡ bị hao tốn thời gian và tiền bạc.
Trường hợp việc hòa giải bất thành, tố giác sẽ được đưa ra điều tra. Các thông tin đã được tiết lộ bởi các phe trong khi hòa giải sẽ không được dùng cho cuộc điều tra của EEOC. Hơn nữa, các hòa giải viên bị ràng buộc bởi các điều khoản bảo mật và có thể từ chối cung cấp tin tức về hòa giải cho điều tra viên của EEOC.
Một điều tra viên của EEOC yêu cầu chủ nhân trả lời những điều trong tố giác và cung cấp tài liệu để hậu thuẫn cho câu trả lời. EEOC thường yêu cầu trả lời bằng văn bản, tuy nhiên, đôi lúc có thể có những cuộc thăm viếng tại chỗ để duyệt xét tài liệu và phỏng vấn. Mặc dầu hiếm khi phải áp dụng, nhưng nếu chủ nhân không chịu cung cấp thông tin hay không cho xem xét như yêu cầu, EEOC có thể gửi một trát để có quyền tiếp xúc, xem tài liệu hay lấy lời khai. Nếu thực tế cho phép, ngay sau khi chúng tôi nhận được các văn bản định rõ lập trường và thâu thập được bằng chứng từ phía chủ nhân, EEOC sẽ quyết định xem nên điều tra thêm, đề nghị dàn xếp hay bác bỏ sự tố giác.
Nếu EEOC đã quyết định là không đủ bằng chứng để kết luận có vi phạm, điều tra viên sẽ lý giải về quyết định này cho bên nguyên cáo. Đương sự sẽ nhận được tờ thông báo bác bỏ trong đó có ghi nếu không vừa ý có quyền đi kiện tại tòa liên bang. Luật do EEOC thực thi cho nguyên đơn quyền khởi tố tại tòa trong vòng 90 ngày sau khi nhận được thông báo bác bỏ. Luật còn cho phép bên nguyên được tiến hành thủ tục tố tụng tại tòa liên bang trước khi EEOC hoàn tất cuộc điều tra. Trong một vài truờng hợp, EEOC có thể ký một thông báo về quyền được khởi tố, nếu bên nguyên cáo yêu cầu.
Nếu EEOC quyết định là có bằng chứng hợp lý là có kỳ thị, điều tra viên sẽ lý giải cho chủ nhân. Tiếp sau đó là một quyết định thành văn và lời mời thảo luận hòa giải. Mục đích của cuộc thảo luận này là để loại bỏ sự kỳ thị và bồi thường nguyên cáo và các phe khác, nếu có, để khỏi phải đưa nhau ra tòa. Các cuộc điều đình sẽ được tiến hành trong một giai đoạn hợp lý cho đến khi sự viêc được giải quyết hay khi hòa giải thất bại. Các thỏa hiệp về hòa giải thường được ký bởi phía nguyên cáo, chủ nhân và giám đốc văn phòng EEOC.
Nếu nỗ lực hòa giải thất bại, EEOC sẽ quyết định có nên kiện một chủ nhân tư hay đề nghị tố tụng lên Bộ Tư Pháp đối với chủ nhân là chính quyền tiểu bang hay địa phương. Nếu EEOC quyết định không kiện, bên nguyên cáo sẽ được quyền đi kiện trước tòa án liên bang.