Στις αρχές του Νοέμβρη, η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες τίμησαν στην Αμερικανική πρωτεύουσα τη ζωή και το έργο του αξέχαστου Κρητικού λογοτέχνη Νίκου Καζαντζάκη.   Στην μνήμη του είναι αφιερωμένο και το τηλεοπτικό μας Ρεπορτάζ από Ουάσιγκτον της εβδομάδας αυτής.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΠΟ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ - Ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ: ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΕ ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΠΟΥ Ο ΙΔΙΟΣ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΣΕ

Κείμενο Ρεπορτάζ:

Γ. Μπίστης:  Με το κλείσιμο 50 χρόνων από τον θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού εγκαινίασε πρόγραμμα δραστηριοτήτων του στην Αμερική, διοργανώνοντας μια λαμπρή εκδήλωση στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου.

Γ. Μπαμπινιώτης

Κορυφαίοι ομιλητές ανέλυσαν την δουλειά του Καζαντζάκη γλωσσολογικά κι εξέτασαν τις θρησκευτικές και πολιτικές πεποιθήσεις του.  Ο Πρόεδρος του Ιδρύματος, καθηγητής Γιώργος Μπαμπινιώτης, θεωρεί τον δημιουργό του Ζορμπά υπόδειγμα μιας δυναμικής χρήσης της Ελληνικής γλώσσας.

Γ. Μπαμπινιώτης:  Ο Καζαντζάκης είναι ο πιο μεγάλος Έλληνας συγγραφέας όχι μόνον επειδή έχει μεταφραστεί σε όλες τις γλώσσες αλλά γιατί μέσα από τα κείμενα και τα μυθιστορήματά του προβλημάτισε τον αναγνώστη για θέματα που έχουνε σχέση με τον Θεό, με την πίστη, με την ζωή, με την αγάπη, με τον θάνατο και με τον αγώνα για να σταθεί κανείς μαζί με τους άλλους με αξιοπρέπεια και με αίσθηση ελευθερίας.

Ελένη Καζαντζάκη

Γ. Μπίστης:  Η Ελένη Καζαντζάκη, η γυναίκα που ενέπνευσε τον συγγραφέα να μεγαλουργήσει, άφησε τα πνευματικά δικαιώματα των έργων του και διάφορα οικογενειακά κειμήλια στον καθηγητή Πάτροκλο Σταύρου, ο οποίος πρόσφερε μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές της εκδήλωσης, όταν ξεδίπλωσε και μας έδειξε το αγαπημένο πουκάμισο που επί δεκαετίες φόραγε ο Νίκος Καζαντζάκης σαν έγραφε.  

Πάτροκλος Σταύρου

Π. Σταύρου:  Ο Καζαντζάκης ήθελε να έρθει στην Αμερική.  Προσπάθησε με κάθε τρόπο να έρθει.  Αλλά είτε δεν του έδιναν διαβατήριο στην Ελλάδα είτε δεν του έδιναν την θεώρηση διαβατηρίου για να έρθει εδώ.  Μια φορά ήτανε σίγουρο πως θα έρθει.  Ήταν υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου, το 1945, στην κυβέρνηση Σοφούλη.  Παραιτήθηκε ο ίδιος σε καμιά σαρανταριά μέρες κι έτσι η μόνη φορά που ήταν σίγουρη η έλευσή του εδώ ματαιώθηκε. Είχε καημό ο Καζαντζάκης να έρθει στην Αμερική να δει τον νέο κόσμο που ανατέλλει εδώ πέρα και πέθανε με αυτό το παράπονο.  Ήταν το ταξίδι που ανέμενε αλλά ποτέ δεν ήρθε.

Γ. Μπίστης:  Ο Καζαντζάκης, με κινηματογραφικές ταινίες κατοπινών στηριγμένες σε έργα του, όπως Ο Τελευταίος Πειρασμός, του σκηνοθέτη Martin Scorsese, βοήθησε στην προβολή της Ελλάδας στην Αμερική. Ακόμα και η εκδήλωση που έγινε τώρα γι αυτόν, σύμφωνα με τον Πρέσβη στη Ουάσιγκτον Αλέξανδρο Μαλλιά, βοήθησε να υλοποιηθεί ένα σημαντικός Ελληνικός στόχος.

Αλέξανδρος Μαλλιάς

Α. Μαλλιάς:  Οι πολιτιστικές σχέσεις της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών σίγουρα δεν ξεκινούν σήμερα.  Είναι πολύ παλιές όπως προκύπτει και από την ίδια την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, όπου φυλάσσονται πρωτότυπες επιστολές που έχουν ανταλλαγεί μεταξύ του Αδαμαντίου Κοραή και του Θωμά Τζέφερσον.  Συνεπώς, αυτό που γίνεται σήμερα είναι ότι ανοίγουμε ένα νέο κεφάλαιο με την παρουσία της σύγχρονης Ελλάδας.

Γ. Μπίστης:  Το νέο αυτό κεφάλαιο το είχε προτείνει και ο Καζαντζάκης πριν από 60 χρόνια, όπως μας υπενθύμισε η πολιτιστική ακόλουθος Ζωή Κοσμίδου.

Ζωή Κοσμίδου

Ζ. Κοσμίδου:  Εκπληρώνουμε ένα όνειρο. Το όνειρο του Νίκου Καζαντζάκη που ήτανε να γίνει ένα πολιτιστικό ίδρυμα για την Ελλάδα στην Αμερική.  Αυτό πιστεύω ότι είναι και το μεγάλο μας επίτευγμα απόψε.

Γ. Μπίστης:  Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού φιλοδοξεί να προβάλει σημαντικά γεγονότα, όπως η αποκατάσταση της Ακρόπολης με την τεχνογνωσία που έχει αναπτύξει η Ελληνική επιστήμη. 

Ελένη και Νίκος Καζαντζάκη

Γ.  Μπαμπινιώτης:  Θα έρθει επίσης μια έκθεση για την χαμένη ιστορία, όταν δηλαδή αφαιρούνται με μη νόμιμο τρόπο ορισμένα μνημεία από μια χώρα, αφαιρείται στην πράξη ένα κομμάτι από την ιστορία της.  Θα έρθουν γενικά μεγάλες εκδηλώσεις τις οποίες οφείλει ο σύγχρονος Ελληνισμός στον γενικότερο πολιτισμό, ιδίως όπως αναπτύσσεται στην μεγάλη αυτή χώρα.

Γ. Μπίστης:  Στα πλαίσια της εκδήλωσης η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου επέδειξε κομμάτια της συλλογής της από πρώτες εκδόσεις του Καζαντζάκη υπογεγραμμένες από τον ίδιο.

Η Οδύσεια στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου

Π. Σταύρου:  Η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου υπήρξε πάντοτε ευμενής απέναντι του Νίκου Καζαντζάκη.  Είχανε συνεργασία δεκάδες χρόνια και πιστεύω ότι απόψε ανασταίνεται ο Καζαντζάκης σε αυτό τον ιερό χώρο της παιδείας και του πολιτισμού. 

Γ. Μπίστης:  Παρά το ότι ο Καζαντζάκης δεν ήρθε ποτέ στην Αμερική, εν τούτοις τα βιβλία του έκαναν το ταξίδι στο νέο κόσμο και σήμερα κυκλοφορούν παντού μέσα στην κοινωνία των Ηνωμένων Πολιτειών, που είναι ένα κράμα όλων των λαών της ανθρωπότητας.