Η πιο σημαντική έκθεση που επιμελήθηκε μέχρι τώρα το Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος, για να διασώσει στη μνήμη μας το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων, συνεχίζει με επιτυχία την περιοδεία της στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην έκθεση είναι αφιερωμένο το τηλεοπτικό μας Ρεπορτάζ από Ουάσιγκτον της εβδομάδας αυτής.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΠΟ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – ΚΡΥΜΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΠΟΥ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕ ΤΗ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ

O νεαρός Μωυσής επι κατοχής

Γ. ΜΠΙΣΤΗΣ: Τα συγχαρητήρια και οι έπαινοι πέφτουνε βροχή τις τελευταίες εβδομάδες στην Ελληνική Πρεσβεία της Ουάσιγκτον για την  πρωτοβουλία της να παρουσιάσει την έκθεση «Κρυμμένα Παιδιά στην Ελλάδα της Κατοχής», η οποία εξιστορεί πως γλίτωσαν 16 ελληνο-εβραιόπαιδα από το Γερμανικό διωγμό στα χρόνια του 2^ου Παγκόσμιου Πολέμου.

Ένα από τα παιδιά αυτά, που ταπεινωμένα και φοβισμένα κρύβονταν από σπίτι σε σπίτι για να αποφύγουνε την προσοχή και τα μπλόκα των Ναζί, είναι ο Μωυσής Κωνσταντίνης, Πρόεδρος σήμερα του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος, που αναγνωρίστηκε πέρυσι και από το Αμερικανικό Κογκρέσο, όπου παρουσίασε το μνημειώδες λεύκωμα «Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων».

Μωυσής Κωνσταντίνης

Μ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΗΣ: Υπενθυμίζω ότι από τις 28 Ισραηλιτικές κοινότητες που λειτουργούσαν σε αντίστοιχες Ελληνικές πόλεις πριν από τον 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο μόνον 8 κατόρθωσαν να ανασυσταθούν μετά το Ολοκαύτωμα και αυτές με μικρό αριθμό μελών, αφού 67.000 Έλληνες εβραίοι, Έλληνες πολίτες, το 86% του Ελληνικού εβραϊκού πληθυσμού εξοντώθηκαν στα Ναζιστικά στρατόπεδα.

Γ. ΜΠΙΣΤΗΣ: Οι μαρτυρίες του Μωυσή Κωνσταντίνη και των άλλων κατατρεγμένων ομόθρησκών του παιδιών της Κατοχής συγκίνησαν μικρούς και μεγάλους που επισκέφθηκαν την έκθεση στον μήνα από τότε που την εγκαινίασε η υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης Φάνη Πάλλη-Πετραλιά στη Ουάσιγκτον. Ανάμεσα στους πιο πρόσφατους επισκέπτες ήταν και ο υφυπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Νίκολας Μπερνς.

Ν. ΜΠΕΡΝΣ: Είναι μια σημαντική έκθεση για όλους, ιδιαίτερα για την Ελλάδα, που πέρασε μεγάλα δεινά στη Γερμανική κατοχή κι έχασε πολλές ζωές. Στην περίοδο κατά την οποία υπηρέτησα στην Ελλάδα πήγαινα κάθε χρόνο στα Καλάβρυτα για να τιμήσω τα εκατοντάδες θύματα του Ναζισμού εκεί. Σε κάθε χωριό που σταμάταγα υπήρχε και μια πλατεία με το όνομα ενός ήρωα που θυσίασε τη ζωή του. Σε άλλα μέρη της διαδρομής υπήρχαν επίσης πλάκες με τα ονόματα άλλων ηρώων. Οι Έλληνες πολέμησαν σκληρά τους Ναζί κι αξίζουν του θαυμασμού μας.

Νίκολας Μπερνς

Γ. ΜΠΙΣΤΗΣ: Τα βιώματα των 16 δύστυχων παιδιών, που ο πόλεμος τα ανάγκασε να μεγαλώσουν πρόωρα, ξαναζωντανεύουν στην έκθεση του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος μέσα από αυθεντικά ντοκουμέντα όπως φωτογραφίες, προσωπικά αντικείμενα, ημερολόγια, παιγνίδια και πλαστές ταυτότητες που τους είχαν εκδοθεί με Χριστιανικά ονόματα. Ο Νίκολας Μπερνς, όπως ίσως και άλλοι επισκέπτες της έκθεσης, πήρε από αυτή δύο στοιχεία που δύσκολα θα ξεχάσει. 

Ν. ΜΠΕΡΝΣ: Συναρπάζουν στην έκθεση ο ηρωισμός των Ελλήνων και τα φοβερά πάθη των εβραίων της Ελλάδος. Η Ελλάδα έχασε το μεγαλύτερο ποσοστό εβραίων του πληθυσμού της από ότι οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Ευρώπη. Η εβραϊκή κοινότητα, που ζούσε επί αιώνες στη Θεσσαλονίκη, εξοντώθηκε. Μόνον λίγοι εβραίοι κατάφεραν τελικά να επιζήσουν στην Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, τη Ρόδο και μερικά ακόμα μέρη της Ελλάδος. Ήταν μια μεγάλη τραγωδία.

Ο Γιώργος Μπίστης στην Ελληνική Πρεσβεία της Ουάσιγκτον

Γ. ΜΠΙΣΤΗΣ: Πολλοί από αυτούς που γλίτωσαν χρωστάνε τη ζωή τους σε απλούς πονόψυχους Έλληνες που τους έκρυψαν ή τους φυγάδεψαν θέτοντας σε κίνδυνο τη δική τους ζωή.

Ν. ΜΠΕΡΝΣ: Είναι ήρωες οι Έλληνες που έσωσαν τα 16 αυτά παιδιά και τα ανέδειξαν σε εξαίρετα μέλη της ελληνικής κοινωνίας και της εβραϊκής κοινότητας. Η ιστορία των εβραίων είναι λυπηρή. Αλλά η ιστορία εκείνων που τους βοήθησαν είναι γεμάτη γενναιότητα και ηρωισμό. Ταιριάζει με την αντίληψη που ήδη είχα για τον Ελληνικό λαό. 

Αλέξανδρος Μαλλιάς

Γ. ΜΠΙΣΤΗΣ: Ο Πρέσβης της Ελλάδας στη Ουάσιγκτον Αλέξανδρος Μαλλιάς, αποδεχόμενος τα συγχαρητήρια του Νίκολας Μπερνς, τον ευχαρίστησε που τίμησε τα «κρυμμένα παιδιά» και τους ανιδιοτελείς σωτήρες τους.

Α. ΜΑΛΛΙΑΣ: Πρέπει να συγχωρούμε αλλά όχι να ξεχνούμε. Ποτέ ξανά. Το δίδαγμα της Ιστορίας, που εξάγεται και από τα όσα είπε ο κ. Μπερνς, είναι να μην επιτρέψουμε την επανάληψη εγκλημάτων όπως η εξόντωση της εβραϊκής κοινότητας στη Θεσσαλονίκη.

Γ. ΜΠΙΣΤΗΣ: Ο Ααρόν Τζέηκομπ, διευθυντής διεθνών υποθέσεων της Αμερικανικής εβραϊκής κοινότητας, ήτανε ιδιαίτερα συγκινημένος από την έκθεση.  

Ααρόν Τζέηκομπ

Α. ΤΖΕΗΚΟΜΠ: Εμείς οι εβραίοι λέμε πως όποιος σώζει μια ζωή σώζει και τον κόσμο. Οι Έλληνες που τιμάμε σήμερα έσωσαν πολλές ζωές. Είναι ήρωες.

Γ. ΜΠΙΣΤΗΣ: Μετά τη Ουάσιγκτον η έκθεση «Κρυμμένα Παιδιά στην Ελλάδα της Κατοχής», που είχε την Αμερικανική πρεμιέρα της 12 μήνες νωρίτερα στη Νέα Υόρκη, συνεχίζει τώρα την περιοδεία της σε άλλα μέρη των ΗΠΑ.

Οι ιστορίες των 16 «κρυμμένων παιδιών», παρουσιασμένες με απλότητα και λιτότητα, αγγίζουνε τις πιο ευαίσθητες χορδές των Αμερικανών. Τους δείχνουνε, κατά τρόπο απόλυτα κατανοητό, το θρίαμβο της ανθρωπιάς ενάντια στο Ναζιστικό εφιάλτη.