Αρμόδιες ομοσπονδιακές αρχές στις ΗΠΑ άρχισαν να διερευνούν καταγγελίες ότι οι εταιρείες πετρελαίου καρπώθηκαν πρόσφατα μεγάλα οφέλη εκμεταλλευόμενες τους Αμερικανούς καταναλωτές. Οι εταιρείες Exxon Mobil, Phillips και Chevron καθώς επίσης και τα αμερικανικά παραρτήματα της BP και της Shell κλήθηκαν να λογοδοτήσουν. Στη διερεύνηση της υπόθεσης είναι αφιερωμένο το τηλεοπτικό ρεπορτάζ μας της εβδομάδας αυτής.

ΚΕΙΜΕΝΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Πρόεδροι και διευθύνοντες σύμβουλοι των πέντε μεγαλύτερων εταιρειών πετρελαίου στις HΠA κλήθηκαν επίσημα να καταθέσουν στο Κογκρέσο και να εξηγήσουν πως συνέβη και καρπώθηκαν τεράστια κέρδη στις μέρες μετά τον κυκλώνα Κατρίνα, όταν ο μέσος Αμερικανός υποβάλλονταν σε στερήσεις για να αγοράσει τη βενζίνα που χρειάζονταν. Γιατί, το πέρασμα του κυκλώνα Κατρίνα κατάστρεψε μεν ορισμένα διυλιστήρια αλλά από την άλλη έστειλε τις τιμές τις βενζίνας σε ύψη ρεκόρ κι αυτό με τη σειρά του χάρισε στις πετρελαϊκές εταιρείες ένα πρόωρο Χριστουγεννιάτικο δώρο -- 31 δισεκατομμύρια δολάρια κέρδος στο τρίτο τρίμηνο του έτους.

Επιτροπή της Γερουσίας ήθελε να δοθεί μια εξήγηση στο φαινόμενο. Ο Γερουσιαστής Πήτερ Ντομενίτσι, συμπρόεδρος της ειδικής συνόδου, είπε στους εκπροσώπους της πετρελαιοβιομηχανίας: «Ο κόσμος υποψιάζεται πως οι εταιρείες σας εκμεταλλεύτηκαν τις συνθήκες της αγοράς για να βγάλετε υπερβολικά μεγάλα κέρδη.»

Δευτερολογώντας, ο Λή Ρέϋμον, Πρόεδρος της Έξον-Μόμπιλ, έδειξε συμπάθεια στους καταναλωτές αλλά από την άλλη υπεραμύνθηκε των κερδών της εταιρεία του κι υποστήριξε πως οι τιμές των πετρελαιοειδών έχουν μειωθεί τα τελευταία 25 χρόνια, αν υπολογιστούν η φορολογία που μπαίνει σε αυτά και ο πληθωρισμός. Είπε: «Η βιομηχανία μας έχει σήμερα ιστορικά κέρδη. Αλλά αυτά είναι αντίστοιχα των κερδών που κατά μέσο όρο έχουν οι βιομηχανίες της χώρας. Τα κέρδη μας φαίνονται πολύ μεγάλα επειδή το μέγεθος της βιομηχανία μας είναι πολύ μεγάλο.»

Αν και αυτό μέχρι ένα σημείο είναι σωστό εν τούτοις πολύς κόσμος πιστεύει πως το γεγονός ότι η Έξον-Μόμπιλ έβγαλε, από τις αυξήσεις στην τιμή της βενζίνας, δέκα δισεκατομμύρια δολάρια κέρδος στο τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου, είναι αδικαιολόγητο. Ορισμένοι δημοκρατικοί γερουσιαστές που ανησυχούν ότι οι τιμές ίσως κρατήθηκαν σε υψηλά επίπεδα με τεχνητά μέσα, μόνο και μόνο για να θησαυρίσουν οι εταιρείες πετρελαίου, είχαν ζητήσει από αυτές να κάνουν ένορκες καταθέσεις.

 Όμως το ρεπουμπλικανικό κόμμα, που πλειοψηφεί και στα δύο νομοθετικά σώματα της χώρας, απέρριψε το αίτημα. Ο δημοκρατικός γερουσιαστής Ντάνιελ Ινούη επεδίωκε τις ένορκες καταθέσεις γιατί πιστεύει πως έτσι οι εκπρόσωποι των εταιρειών θα υποχρεώνονταν να μιλήσουν με ειλικρίνεια στο Κογκρέσο. Κατά την έκφρασή του: «Εάν εγώ είχα κληθεί να λογοδοτήσω, θα ήθελα να κάνω ένορκη κατάθεση έτσι ώστε όλοι να έχουν τη διαβεβαίωση πως πράγματι θα πω την αλήθεια στο Κογκρέσο.»

Αλλά ο Ντέηβιντ Οράϊλι, Πρόεδρος της εταιρείας Σέβρον, λέει πως η αλήθεια είναι απλή και συνίσταται στο ότι η Κατρίνα διέκοψε την εγχώρια παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου κατά ένα τρίτο και την παραγωγή των Αμερικανικών διυλιστηρίων κατά ένα τέταρτο. Σύμφωνα με τον ίδιο, προκλήθηκαν προσωρινά ελλείμματα και πανικός που εκτόξευσαν στα ύψη τις τιμές της βενζίνας αλλά το μεγαλύτερο μέρος του κέρδους που δημιουργήθηκε θα διατεθεί τώρα για τον εντοπισμό νέων πηγών ενεργείας, όπως έγινε και σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν.

Στο σημείο αυτό, ο Πρόεδρος της Σέβρον έκαμε την εξής αποκάλυψη: «Από το 2002 η εταιρείας μας κέρδισε 32 δισεκατομμύρια από τις πωλήσεις της και στο ίδιο διάστημα επένδυσε 32 δισεκατομμύρια. Δηλαδή ρίξαμε στην επιχείρηση μας όλο το κέρδος που βγάλαμε στα τελευταία τρία χρόνια.»

Οι εταιρείες πετρελαίου διέψευσαν ότι συνωμότησαν για να κρατήσουν τις τιμές ψηλά και υποστήριξαν πως οι δυνάμεις της ελεύθερης αγοράς ήταν εκείνες που διαμόρφωσαν τις συνθήκες οι οποίες απέληξαν στα μεγάλα κέρδη τους. Πολλοί στο Κογκρέσο δεν είναι ικανοποιημένοι από την απάντηση αυτή και εξετάζουν τώρα μήπως πρέπει να επιβάλουν πρόσθετη φορολογία στα υπερμεγέθη κέρδη των εταιρειών πετρελαίου. Όμως άλλοι νομοθέτες αντιτίθενται στην ιδέα από φόβο ότι ένα τέτοιο μέτρο θα μπορούσε να μειώσει το ενδιαφέρον και τις επενδύσεις της πετρελαϊκής βιομηχανίας για την ανάπτυξη νέων πηγών ενεργείας.