سخاوت آمریکایی | استحکام جوامع از راه سخاوت
02 جون 2008
طیف کمک های خارجی ایالات متحده
نوشتۀ استیون رادلت
کمک های خارجی ایالات متحده به صور مختلف ارائه می شود، من جمله به صورت پول نقد، کالاهای ضروری، کارشناسی فنی، و منابع دولتی، نیمه دولتی و خصوصی و طرح های ابتکاری. استیون رادلت یکی از اعضای ارشد مرکز توسعۀ جهانی است؛ او در این مرکز عهده دار مسائل مربوط به کمک های خارجی، بدهی های کشور های در حال رشد، رشد اقتصادی، و تجارت میان کشور های غنی و فقیر می باشد. او از ژانویۀ 2000 تا ژوئن 2002، معاون وزیر خزانه داری ایالات متحده در امور آفریقا، خاور میانه، و آسیا بوده است.
همان طور که می دانیم، سابقۀ کمک های خارجی ایالات متحده به برنامۀ مارشال در زمان بعد از جنگ جهانی دوم برمی گردد و نیز به تأسیس بانک بین المللی باز سازی و توسعه، که امروزه به عنوان بخشی از گروه بانک جهانی شناخته می شود. این دو کانال برای باز سازی اروپا و ایجاد صلح، رفاه، و آزادی در دوران بعد از جنگ جهانی ضرورت داشتند.
از بعد از آن دوره، اهداف و فنون برنامه های کمک خارجی ایالات متحده توسعۀ چشم گیری یافته است. برنامه های امروز شامل فعالیت های گوناگون درزمینه های بسیار حیاتی مانند کشاورزی، بهداشت، آموزش، زیرساخت ها، پیشگیری ومعالجه از اچ آی وی و ایدز، دموکراسی، حکومت، برنامه های داوطلبانه، و کمک های انسان دوستانه در مواقع اضطراری است. در سال 2006، دولت آمریکا بیش از 26 میلیارد دلار به صورت کمک های خارجی در اختیار 120 کشور و منطقه در جهان قرار داد.
کمک های خارجی ایالات متحده به اشکال گوناگون ارائه می شود، من جمله حمایت نقدی، کالاهای ضروری مانند مواد غذایی و دارو، تخفیف بدهی، و کارشناسی فنی. اما دولت ایالات متحده فقط یک سر قضیه است: مردم و شهروندان ایالات متحده حتی بیش از این ها نیز از طریق خیریه های خصوصی، بنیاد ها، سازمان های مذهبی-عقیدتی، و فعالیت های فردی، تأمین می کنند.
یکی از صفات بارز کمک های خارجی ایالات متحده این است که نه تنها از دولت ها، بلکه از سازمان های غیر دولتی، سازمان های مذهبی-عقیدتی، گروه های فعال، مؤسسات تحقیقاتی، و شرکت های خصوصی کوچک و کارآفرینان نیز حمایت به عمل می آورد. این تلاش های گسترده بیانگر اعتقاد غالب مردم ایالات متحده ست که پیشرفت اجتماعی فقط بستگی به اقدامات دولتی یا بخش خصوصی ندارد، بلکه بسته به تلاش مشترک بخش دولتی، شرکت های خصوصی، گروه های غیر انتفاعی، و ابتکارات شخصی است. یافتن آژانس های ایالات متحده که از سازمان های تحقیقات اقتصادی در جای جای دنیا حمایت می کنند، غیر معمول نیست؛ گروه های مذهبی که ادارۀ درمانگاه ها یا مدارس را به عهده دارند؛ طرح های ابتکاری کوچک که به کارآفرینان خصوصی، دانشگاه ها، و مؤسسات آموزشی کمک می کنند؛ و سازمان های غیر دولتی که در آگاهی دادن درمورد محیط زیست یا فعالیت های مربوط به حقوق بشر دخالت دارند.
برنامه های کمک دولت ایالات متحده
اغلب مردم، کمک های خارجی ایالات متحده را در وهلۀ اول مرتبط با آژانس توسعۀ بین الملل ایالات متحده (USAID) می دانند. این آژانس که در سال 1961 ایجاد شد، بزرگترین و چند گونه ترین آژانس کمک های خارجی ایالات متحده است. این آژانس در خط مقدم فعالیت های زیادی قرار داشته است، مانند انفلاب سبز، که از طریق پرورش و توزیع انواع جدید برنج، گندم، و دانه های دیگر، کمک به تغذیۀ میلیون ها تن کرد؛ برنامه های مصون سازی؛ برنامه های مربوط به بهداشت مادران؛ مراکز کنترل بیماری؛ توسعۀ معالجات مبتنی به آب رسانی به بدن برای مبارزه با اسهال؛ تأمین بودجه های خرد؛ و سایر تلاش ها. این آژانس امروزه طیف وسیعی از فعالیت های مربوط به توسعه را در کشور های سراسر جهان به عهده دارد.
USAID در کانون کمک های خارجی ایالات متحده قرار دارد، و در عین حال برنامه هایی را هم به طور مشترک با وزارت های خارجه، خزانه داری، کشاورزی، دفاع، و بهداشت و خدمات انسانی؛ مراکز کنترل بیماری؛ سپاه صلح؛ سازمان چالش هزاره (MCC) ؛ بنیاد توسعۀ آفریقا؛ بنیاد میان-ایالات متحده ، و سازمان های متعدد دیگر، جلو می برد. علاوه بر این تلاش های دوجانبه، ایالات متحده در ردۀ بزرگترین یا از جمله بزرگترین شرکای سازمان های حساس چند جانبه، مانند بانک جهانی، سازمان ملل، بانک توسعۀ آفریقا، بانک توسعۀ آسیا، بانک توسعۀ میان-ایالات متحده ، و صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا است.
به ویژه پنج برنامه نمایانگر دامنۀ کمک های خارجی ایالات متحده ، فرا تر از برنامه های توسعۀ USAID است: کمک های انسان دوستانه، تخفیف بدهی، سپاه صلح، سازمان چالش هزاره، و برنامۀ اضطراری رییس جمهور برای مبارزه با ایدز (PEPFAR).
کمک های انسان دوستانه: مردم ایالات متحده در کمک به دیگران در مواقع اضطراری و بحران های انسانی، ید طولایی دارند. آمریکاییان هم مانند اغلب مردم دنیا عقیده دارند که در مواقع ضروری باید دست یاری به سوی مردم نیازمند دراز کنند.
ایالات متحده در آغاز از طریق دفتر کمک به فاجعه خارجی آمریکا(OFDA)، یکی از اولین کشور های یاری کننده در پی وقوع توفان میچ در آمریکای مرکزی در سال 1997 بود. بعد از وقوع یک سونامی که موجب خرابی های زیادی در کشور های اندونزی، تایلند، سریلانکا و چند کشور دیگر در دسامبر سال 2004 گردید، نیرو های آمریکا یی برای تأمین غذا و نیاز های ضروری به سرعت خود را به صحنۀ وقوع این فاجعه رساندند. البته هر گاه زمین لرزه، سیل، یا قحطی به وقوع بپیوندد، و یا در هر نقطه ای که بحران پناهنگان مطرح شود، دولت ایالات متحده ، آژانس های خصوصی، سازمان های مذهبی-عقیدتی در صف مقدم کمک های بین المللی حضور می یابند.
تخفیف بدهی: از اواخر دهۀ 1990، وزارت خزانه داری آمریکا برای تخفیف بدهی کشور های کم درآمد، که اغلب بدهی های کمرشکن است ، رهبری یک جنبش جهانی را به عهده داشته است. در سال 1997 ، وقتی ایالات متحده و سایر شرکای صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و سایر مؤسسات چند ملیتی با طرح ابتکاری کشور های فقیر با بدهی های سنگین (HIPC) موافقت خود را اعلام کردند، موفقیت تازه ای حاصل گشت. این طرح ابتکاری خواستار تخفیف در بدهی های این کشور ها بود اما – دست کم در آغاز – قصد نداشت آن ها را از کل بدهی های خود معاف کند. این موضوع در اوایل سال 2000 ،هنگامی که ایالات متحده اعلام کرد که 100 درصد بدهی کشور های کم درآمد که واجد شرایط این طرح ابتکاری باشند، بخشیده می شود، به تدریج دستخوش تغییر گشت .
سپاه صلح: علامت مشخصۀ برنامۀ کمک های آمریکا ، سپاه صلح است. بیشتر آمریکا یی ها افرادی سخت کوش هستند که در مواقع لازم، آستین های خود را بالا زده به کمک سایرین می شتابند. سپاه صلح دقیقا ً تجسم همین ارزش هاست. در 45 سال گذشته، بیش از 187,000 آمریکا یی با خدمت در کنار داوطلبان سپاه صلح در 139 کشور جهان، به این آرمان دست یافته اند. داوطلبان به تدریس در مدارس محلی می پردازند، در فعالیت های مربوط به آگاهی دادن درمورد ایدز شرکت می کنند، در فعالیت های گستردۀ کشاورزی کمک می کنند، به کارآفرینان خرده پا رموز کار را تعلیم می دهند، و در تعداد بی شماری از سایر فعالیت ها شرکت دارند. برای میلیون ها تن از مردم جهان، اولین فرصت ملاقات با یک آمریکایی، آشنا شدن با یکی از اعضای داوطلب سپاه صلح است. و مهمتر از هر چیز، داوطلبان سپاه صلح هنگامی که به ایالات متحده باز می گردند، با مردم جهان آشنا شده و این آشنایی را گرامی می دارند، و سایر آمریکا یی ها را نیز در تجربۀ خود سهیم می کنند.
MCC : یکی از جدید ترین برنامه های کمک های خارجی دولت آمریکا حساب چالش هزاره (MCA) است. این حساب که در سال 2004 ایجاد شد، از طریق یک آژانس تازه، سازمان چالش هزاره به اجرا درمی آید، و فعالیت های آن باسایر برنامه های کمک تفاوت دارد. MCA بر این نظریه استوار است که کمک های دولت زمانی کاربرد مناسب دارد که به کشور هایی که دارای حکومت های مناسب هستنند، تعلق بگیرد، کشور هایی که در برابر مبارزه با فقر احساس تعهد کرده و مایل هستند به توسعۀ خود شتاب ببخشند. بر این اساس، MCC کشور هایی را برای دریافت کمک انتخاب می کند که متعهد به حکومت خوب، مبارزه با فساد، سرمایه گذاری در بهداشت و تحصیلات، و ایجاد سیاست های مؤثر اقتصادی باشند. وقتی کشور های دریافت کنندۀ کمک انتخاب شدند، MCC به آن ها اختیار می دهد اولویت های مهم خود را تعیین کنند، و برنامه هایی که بیش از همه به برآوردن نیاز های آن ها کمک می کنند را مشخص نمایند. تا به حال، برخی کشور ها خواستار ایجاد شبکۀ راه ها و سایرتأسیسات زیر بنایی، کشاورزی و توسعۀ روستایی بوده اند. برنامه ها طوری طراحی می شوند که انگیزه ای برای فعالیت های اقتصادی ایجاد کنند، و در جهت ایجاد شغل و سرعت بخشیدن به روند پیشرفت اقتصادی و کاهش فقر، به تشویق سرمایه گذاری های جدید بپردازند. تا به امروز، MCC 25 کشور را برای برنامه های اصلی خود واجد شرایط تشخیص داده و پیمان هایی نیز با 14 کشور دیگر به امضا رسانده است. و موافقت کرده است برنامه هایی نیز در 15 کشور که هنوز با استاندارد های MCC مطابقت نیافته اند، اما در آستانۀ آن هستند، به اجرا درآورد.
PEPFAR : طی سال های اخیر، ایالات متحده مخصوصا ً از طریق برنامۀ اضطراری رییس جمهور برای مبارزه با ایدز (PEPFAR)، و همین طور مشارکت در صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا، تبدیل به رهبر جهانی مقابله با این بیماری گشته است. PEPFAR که در سال 2003 ایجاد گردید کمک های شایانی به 15 کشور واقع در جنوب صحرای آفریقا کرده است و برنامه هایی نیز در ده ها کشور دیگر در دست اجرا دارد. این برنامه، در چهار سال آغازین خود، از طریق معالجات ضدویروسی، به نجات جان 1,1 میلیون تن کمک کرده است، جان 100,000 کودک را از راه پیشگیری از انتقال بیماری از مادر به بچه نجات داده و مراقبت های درمانی برای 4 میلیون تن از مبتلایان به این بیماری را تأمین نموده است. PEPFAR فعالیت هایی نیز در جهت پیشگیری برای 60 میلیون تن داشته و حمایت از 18 میلیون تن را نیز از طریق مشاوره و تأمین امکاناتی برای آزمایشات مربوطه به عهده داشته است. ایالات متحده هم زمان با این برنامه های دوجانبه، در 30 درصد از مشارکت ها برای تأمین بودجۀ صندوق جهانی هم سهیم بوده است، و با این کار تبدیل به شریک اصلی در برنامه های مبارزه با مالاریا و سل، و دومین تأمین کنندۀ بودجه برای برنامه های مبارزه با اچ آی وی در جهان شناخته شده است. متأسفانه گسترش بیماری همه گیر ایدز ادامه دارد، اما در چند سال اخیر ایالات متحده مسئولیت تلاش برای مبارزه با این بیماری را به عهده داشته است.
دخالت بخش خصوصی
علاوه بر اهدایی های دولت ایالات متحده ، گروه های خیریه آمریکا، سازمان های مذهبی-عقیدتی، و افراد حقیقی نیز سابقه ای طولانی در تأمین کمک به سازمان های جهانی داشته اند. تعداد زیادی از آمریکایی ها ترجیح می دهند کمک های خود را از طریق آژانس های خصوصی، بنیاد ها و کلیسا ها ارائه بدهند. خدمات کمک های کاتولیک، ورلد ویژن، صلیب سرخ ایالات متحده ، کودکان را نجات دهید، اوکس فام ایالات متحده ، و بسیاری از سازمان های مشابه ده ها سال در جهت کمک به توسعه در جهان، تلاش کرده اند. برای آوردن فقط یک نمونه، از روتاری بین المللی صحبت می کنیم، که با حمایت اعضای خود در ایالات متحده و گرداگرد جهان، مسئولیت ریشه کن سازی فلج اطفال را به عهده داشته است.
دهۀ اخیر، شاهد مشارکت های چندین بنیاد خصوصی مبتکرتازه بوده ایم. بنیاد های آمریکا یی سال هاست که با فقر به مبارزه برخاسته اند – در دهه های 1950 و 1960، بنیاد های فورد و راکفلر، در زمرۀ بزرگترین سازمان های کمک رسانی در جهان بودند، و هنوز تا به امروز هم به کار خود ادامه می دهند. اما بنیاد های تازه ای هم در این سال ها پا به صحنه گذاشته اند. بزرگترین آن ها بنیاد بیل و ملیندا گیتس است که هرساله مبلغ 1,5 میلیارد دلار برای کمک می پردازد، که این مبلغ بیش از جمع کل کمک های خارجی چندین کشور اهدا کنندۀ کمک می باشد.
از دیگر بنیاد های جدید می توانیم به بنیاد ویلیام و فلورا هیولت، شبکۀ امیدیار، سازمان گوگل، بنیاد نایکی، و بنیاد مالاریا بی مالاریا اشاره کنیم. این سازمان ها با روحیۀ کارآفرینی و کارایی فنی خود تعهد انواع کمک ها را در اختیاردولت ها و سازمان هایی که در جهت حل عاجل ترین چالش های توسعه فعالیت می کنند، قرار می دهند.
حقایق پیش رو
البته برنامه های کمک های خارجی ایالات متحده مصون از انتقاد نیستند. بسیاری از صاحب نظران اذعان دارند که ایالات متحده بزرگترین کشور واحد اهدا کنندۀ کمک است، اما آن ها مشاهده می کنند، که از نظر سهم مربوط به کل درآمد، حجم کمک های آمریکا ، حتی با شمول مشارکت های خیریه و خصوصی، عقب تر از سایر کشور هاست. بسیاری از برنامه های دولتی ایالات متحده به دلیل تأخیر های ناشی از روند بوروکراتیک ، و هزینه های اداری، متضرر می شوند. اکنون به این مسائل بیشتر توجه می شود و اخیرا ً تغییرات مهمی هم صورت گرفته است. برای مثال، کمک های خارجی مستقیم دولت ایالات متحده ، از سال 1997، با یک افزایش 150 درصدی روبرو بوده است. تلاش هایی برای کاهش هزینه های اداری صورت گرفته، مخصوصا ً از طریق MCC، و اصلاحات دیگر نیز در راه است.
امروز احساس تازه ای در میان مردم آمریکا در رابطه با ضرورت مبارزه با فقر، بیماری های همه گیر، و سرعت بخشیدن به فرایند توسعه در میان کشور های کم درآمد، وجود دارد. مردم ایالات متحده در سطوح مختلف، خود را متعهد به رویارویی با این چالش ها می دانند – در سطح دولت، بنیاد های خصوصی، و گروه های مذهبی-عقیدتی، و همین طور افراد حقیقی – آن ها به مبارزه با فقر و بیماری، و پدید آوردن جهانی باز و زندگی مرفه برای جهانیان امید وار هستند.
نظر های بیان شده در این مقاله ضرورتا ً منعکس کنندۀ دیدگاه یا سیاست دولت آمریکا نیست.
