مطبوعات | اطلاع رسانی به شهروندان، تضمين پاسخگويی
12 ژانويه 2009
مارک فلت ، منبع ناشناس واتر گیت در 95 سالگی درگذشت
"خبر چین گمنام" تعیین کنندۀ رابطۀ میان خبرنگاران و منابع خبری
واشنگتن- مارک فلت که با نام مستعار "خبر چین گمنام" بهتر شناخته می شود، کسی است که جنجال واتر گیت را افشا کرد و درپی افشاگری او، پرزیدنت ریچارد نیکسون در سال 1974 از مقام خود استعفا داد؛ او نمونۀ برجسته ایست از شیوۀ همکاری خبرنگاران جستجوگر آمریکایی با منابع محرمانه.
فلت در 18 دسامبر در سانتا روزا واقع در کالیفرنیا درگذشت، تقریبا ً سه سال بعد از این که از نقش خود به عنوان منبع اولیۀ اطلاعات خبرنگاران واشنگتن پست پرده برداشت؛ باب وودوارد و کارل برنشتین خبرنگارانی بودند که دست داشتن دولت نیکسون در پنهان کاری پیرامون تحت نظر گرفتن غیرقانونی ستاد حزب دموکرات در هتل واترگیت در سال 1972 را افشا کردند.
فلت، که جانشین رییس FBI بود، در ملاقات های مخفی خود با وودوارد در یک پارکینگ زیرزمینی در ویرجینیا، اطلاعات را در اختیار او قرار می داد. وودوارد بعدا ً اظهار داشت که انگیزۀ فلت ناراحتی وجدان بود، و احساس می کرد که از لحاظ اخلاقی مجبور به فاش کردن اطلاعات مربوط به فعالیت های نامشروع بوده است.
وودوارد در 19 دسامبر در برنامۀ خبری CBS گفت، به نوعی، همۀ وجودش او را به اطاعت از مقررات فرامی خواند. اما او فهمیده بود که سایرین مقررات را زیرپا می گذارند و برای همین، می خواست ما را راهنمایی کند و همه چیز را بگوید.
جرالد شیب از وال استریت جورنال گفت، همکاری میان فلت و وودوارد که با انتشار کتاب همۀ مردان رییس جمهور و فیلمی به همین نام، جاودانی شد، اساسا ً رابطۀ میان خبرنگاران و منابع سیاسی آنان را تغییر داد.
شیب در 19 دسامبر و در یک ویدئوی اینترنتی گفت، این موضوع بدعت گذار استفاده از منابع ناشناس به نحوی شد که در نسل پیش شاهدش بودیم. و علاوه بر این، فکر می کنم محیطی ایجاد کرد که در آن، میان خبرنگاران و منابع آنان شکافی افتاده بود.
او گفت، به نظر من خبرنگاران و منابع آن ها، یعنی سیاستمداران واشنگتن به یک دیگر نزدیک تر بوده اند. آن ها روابط دوستانه تری در دوران قبل از واترگیت داشتند. فکر می کنم واترگیت درس عبرتی برای خبرنگاران بود برای این که متوجه شوند نمی توانند زیادی به منابع خبری نزدیک گردند زیرا ممکن است در عاقبت کار مجبور شوند با آن ها بی رحمانه برخورد کنند.
درقضیۀ وودوارد و همکارانش در واشنگتن پست، هویت فلت برای بیش از سی سال پنهان ماند تا این که این مقام سابق FBI در سال 2005 تصمیم گرفت هویت خود را فاش کند. همان طور که وودوارد در کتابش موسوم به مرد سرّی که بعد از افشای هویت فلت منتشر شد، نوشته بود، مهم است که منابع محرمانه احساس کنند تحت حمایت مادام العمر قرار دارند. باید الگویی وجود می داشت تا مردم پیشقدم شوند و مایل به حرف زدن باشند و بدانند که از آن ها حمایت می شود. موضوع کار من و موضوع شرافت در میان بود.
از قضا در همان سال 2005، خبرنگار نیویورک تایمز به نام جودیت میلر به خاطر افشا نکردن این که در جنجال "پلیم گیت "، منبع محرمانۀ او برای برملا ساختن هویت والری پلیم به عنوان یک مأمور CIA ، لوییس "اسکوتر" لیبی، رییس دفتر سابق معاون رییس جمهور بوده است، 85 روز به زندان افتاد.
درس هایی از واترگیت در عصر رسانه های نوین
لئونارد داونی جونیور ، سردبیر مسئول واشنگتن پست، با یادآوری تمایل فلت به درخطر افکندن خود برای همکاری با خبرنگاران در افشای یک جنجال، در تفسیر 21 دسامبر این سئوال را مطرح نمود که آیا خبرنگاران می توانند در مقیاس کاری که وودوارد و برنشتین در قضیۀ واتر گیت کرده بودند، در عصر نوین وبلاگ ها و اینترنت به خبرنگاری تحقیقی و جستجوگرانه ادامه دهند یا نه.
به نوشتۀ داونی، هر چند ماهیت سریع و آنی گزارش های خبری حفظ رابطه ای طولانی میان خبرنگار و منبع خبر را دشوار می کند، اما هنوز هم منابع ناشناس یکی از عناصر مهم و حیاتی در نقش رسانه ها به منزلۀ مراقب دولت هستند.
او نوشته بود، در سال های اخیر، تعداد زیادی از منابع محرمانۀ دولتی و سایر منابع خودی به خبرنگاران واشنگتن پست در گزارشات تحقیقی ، و در مورد همه چیز، از سایت های بازجویی محرمانۀ CIA برای پرس و جو از افراد مشکوک به تروریسم گرفته، تا ضعف مدیریت مؤسسۀ اسمیت سونیان واقع در واشنگتن، کمک کرده اند.
داونی گفت، اما همان طور که وودوارد و برنشتین باید مارک فلت را به عنوان یک منبع خبر جستجو می کردند و اعتماد او را جلب می نمودند، خبرنگاران امروزی نیز باید با پشتکار زحمت بکشند تا بتوانند جلب اعتماد مقامات محتاط دولتی را بکنند که چون مایل نیستند امتیازات خود را از دست بدهند، خرده هایی از اطلاعات را در اختیار خبرنگاران قرار می دهند که برای دست یافتن به اصل قضایای خبرساز لازم است به مرور زمان و با استفاده از منابع متعدد، این خرده اطلاعات را در کنار هم قرار داد.
برای مطالعۀ متن کامل تفسیر داونی به تارنمای واشنگتن پست مراجعه کنید:
http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/12/19/AR2008121902928.html?hpid=topnews
