Jahonda
gibrid mashinalarga, ham benzin, ham elektr quvvatida yuradigan avtomobillarga
talab oshib bormoqda.
Elektr-ulovlar ilk
bor 1970-yillarda paydo bo’lgan. Bugunga kelib esa ular ancha takomillashgan.
2010 yilga
borib Mersedes va General Motors kompaniyalari o’z elektr
avtomobillarini tanishtirishi kutilmoqda.
Brayan Murta Vashingtondan
yashaydi. Ishga har kuni elektr avtomobilidaqatnaydi. "Mashinam yomon emas",- deydi u.
Chevy Volt
Brayanning Toyota va Ford
rusumidagi elektr ulovlari bor. Ular bir necha yil oldin juda oz miqdorda ishlab
chiqarilgan edi.
Avtomobillar uning tomiga o’rnatilgan, quyosh nuridan quvvat
oluvchi tizimga ulangan. Batareyalar undan energiya oladi.
"Havo kuchlari ofitseri edim.
Nafaqaga chiqqach energiya va yonilg’i iste’molini kamaytirishga va bu borada
hech kimga qaram bo’lmaslikka qaror qildim",- deydi Brayan.
Amerika avtosanoat egalari Brayan kabi
mijozlar kelajakda yanada ko’payadi deb ishonadi.
Toyota, General Motors
va Mersedes kabi kompaniyalar yaqin ikki yil ichida o’z mahsulotlarini
keng ommaga namoyish etmoqchi.
Bugunga kelib Chevy Volt rusumidagi
elektr-mashina ko’pchilik diqqatiga tushgan.
Brayan Murta
Brayan singari elektr ulov
shinavandalari mashinani internetdan sotib oladi. Chunki bahosi nisbatan arzon.
ToyotaPrius, masalan, Brayanga 40 ming dollarga tushdi.
"Mashinaga katta og’irlik ham
tushmaydi. Gravitasiya markazi benzinda yuradigan ulovlarnikidan ham yaxshi.
Mashinani boshqarish juda oson…”
Mashina ichiga qiyo boqsangiz katta
o’zgarishlarni ko’rmaysiz.
"Bu kabi avtomobillar havo yordamida
soviydi hamda ko’p issiqlik ishlab chiqarmaydi, y’ani qish uchun sal noqulay.
Shu sabab Toyota alohida issiqlik nasoslarini o’rnatdi",- deydi Brayan.
Avtomobil garajga kirgach
zaryadga qo’yiladi.
Pedallar orasida kichik infra-qizil
nurlar yordamida ishlaydigan tizim bor.
Tomda o’rnatilgan quyosh panellari
elektr quvvatini to’plab avtomobilni jonlantiradi. Bir soatda batareyaning chorak qismi to’lib bo’ladi.
Ford
"Agar har kuni benzinda yuradigan
mashinada ishga qatnasam kuniga 8 dollar ishlatgan bo’lardim",- deydi Brayan.
"Elektr mashina bilan kuniga 20-25
kilovat ishlataman. Bu degani uch dollar. Ha deganda buzulmaydi. Juda tejamkor".
Brayan energiya mustaqilligi yo’lida
uyini ham quyosh nuri bilan isitadi. Barcha jihoz va uskuna oftobdan
quvvatlanadi.Biroq hozirgibatareyalar unchalik katta emas.
"Mashinam uchun elektr quvvati
ishlatmaganimda edi, tomimdagi 2200 kilovatlik panellar butun uyimga bemalol
yetgan bo’lardi".
Yaqin orada Brayan yana 7 ming
kilovatlik panellarni garajining tepasiga o’rnatmoqchi. Shunda u keragidan
ortiq miqdorda elekt quvvati olib, barcha ehtiyojlarini qoplagan bo’ladi.