Thông Tin Tổng Quát
Định nghĩa các thuật ngữ về bệnh cúm Bệnh cúm theo mùa, bệnh cúm gia cầm và đại dịch cúm không giống nhau.
Các đề tài trong trang này
Tình Hình Hiện Tại Như Thế Nào?
Một đại dịch là một dịch bệnh xảy ra trên phạm vi toàn cầu. Đại dịch cúm xảy ra khi một loại siêu vi cúm mới xuất hiện mà con người chỉ có ít hoặc hoàn toàn không có khả năng miễn dịch đối với loại siêu vi này và cũng không có thuốc chủng ngừa. Bệnh lây lan dễ dàng từ người này sang người khác, gây bệnh nặng và có thể lây lan giữa các quốc gia và trên toàn thế giới trong một thời gian rất ngắn.
Thật khó biết trước khi nào một đại dịch cúm tiếp theo sẽ xảy ra hoặc đại dịch đó có mức độ nghiêm trọng như thế nào. Cho dù đại dịch xảy ra ở đâu và vào thời điểm nào đi nữa thì tất cả mọi người trên thế giới đều có nguy cơ mắc bệnh. Qua các biện pháp như đóng cửa biên giới và hạn chế đi lại, các quốc gia có thể làm trì hoãn việc xâm nhập của siêu vi gây bệnh, nhưng không thể ngăn chặn triệt để được việc đó.
Siêu vi H5N1 có khả năng lây bệnh rất cao. Các chuyên gia y tế lo ngại rằng việc loại siêu vi này tiếp tục lây lan ở khu vực Đông Á và các quốc gia khác đang tạo ra một mối đe dọa nghiêm trọng cho sức khỏe con người. Siêu vi H5N1 làm dấy lên các mối lo ngại về nguy cơ xảy ra đại dịch ở người do:
- Siêu vi này đặc biệt dễ gây bệnh
- Siêu vi lây lan qua loài chim di cư
- Siêu vi này có thể truyền từ chim sang các động vật có vú và sang người trong một số ít trường hợp, và
- Giống như các loại siêu vi cúm khác, loại siêu vi này vẫn tiếp tục tiến hóa.
Kể từ năm 2003, ngày càng có nhiều truờng hợp nhiễm H5N1 ở người đã được ghi nhận ở Á châu, Âu châu, và Phi châu. Hơn một nửa số người nhiễm siêu vi H5N1 đã qua đời. Đa số các trường hợp này đều được coi là do tiếp xúc với gia cầm nhiễm bệnh. Vẫn chưa có trường hợp nào truyền bệnh từ người sang người, tuy nhiên người ta lo ngại rằng H5N1 sẽ phát triển thành một loại siêu vi có khả năng lây lan từ người sang người.
đầu trang
Các Loại Siêu Vi Gây Bệnh Cúm Gia Cầm
Bệnh cúm gia cầm (bệnh cúm gà) do các loại siêu vi gây bệnh cúm A thường xuất hiện tự nhiên ở các loài chim gây ra. Các siêu vi này có các phân nhóm khác nhau được tạo ra bởi các biến đổi trong một số chất đạm nhất định (hemagglutinin [HA] và neuraminidase [NA]) trên bề mặt của siêu vi gây bệnh cúm A và trong cách thức kết hợp các chất đạm đó.
Mỗi cách kết hợp đại diện cho một phân nhóm khác nhau. Tất cả các phân nhóm đã biết của siêu vi gây bệnh cúm A đều có thể gặp ở loài chim . Bệnh cúm gia cầm hiện đang gây lo ngại là do siêu vi nhóm H5N1.
đầu trang
Bệnh Cúm Gia Cầm ở Các Loài Gia Cầm
Các loài chim hoang dã trên thế giới mang siêu vi gây bệnh cúm gia cầm trong ruột nhưng thường không bị bệnh do các siêu vi đó. Bệnh cúm gia cầm rất dễ lây lan giữa các loài chim và có thể khiến một số loài gia cầm, kể cả gà, vịt, và gà tây, mắc bệnh nặng và chết.
Những con chim bị nhiễm bệnh mang siêu vi gây bệnh cúm trong nước bọt, chất dịch tiết ra từ mũi và trong phân. Các loại gia cầm có thể bị nhiễm siêu vi cúm gia cầm qua tiếp xúc trực tiếp với các con ngan hoặc các loài gia cầm khác đã bị nhiễm bệnh, hoặc qua tiếp xúc với các bề mặt (ví dụ như bùi đất hoặc lồng) hoặc các vật chất (ví dụ như nước hoặc thức ăn) đã nhiễm siêu vi này.
Siêu vi cúm gia cầm ở gia cầm gây ra hai dạng bệnh chính và có thể được phân biệt qua khả năng gây tử vong thấp và cao. Dạng có "khả năng gây tử vong thấp" có thể tồn tại mà không được phát hiện ra và thường chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ (thí dụ như xù lông và sản lượng trứng giảm bớt). Tuy nhiên, dạng có khả năng gây tử vong cao lây lan trong các đàn gia cầm nhanh hơn. Dạng bệnh này có thể gây ảnh hưởng tới nhiều bộ phận nội tạng và tỷ lệ tử vong có thể đạt tới mức 90-100%, thường là trong vòng 48 giờ đồng hồ. Đây là dạng siêu vi H5N1 H5N1có khả năng gây bệnh rất cao khiến các nhà khoa học lo ngại.
đầu trang
Vấn Đề Con Người Nhiễm Siêu Vi Gây Bệnh Cúm Gia Cầm
“Siêu vi gây bệnh cúm ở người” (Human influenza virus) thường là các loại siêu vi lây lan phổ biến từ người này sang người khác. Chỉ có bốn phân nhóm siêu vi cúm A đã biết (H1N1, H1N2, H3N2, và H7N2)hiện đang phổ biến ở người. Có khả năng là một số thành phần di truyền của siêu vi cúm nhóm A ở người hiện tại có nguồn gốc từ loài chim. Siêu vi cúm nhóm A thường xuyên biến đổi, và các dòng khác có thể tự điều chỉnh dần dần để gây bệnh và lây lan từ người này sang người khác.
Đối với hầu hết mọi người, nguy cơ mắc bệnh cúm gia cầm là rất thấp vì các loại siêu vi này thường không gây bệnh cho người. H5N1 là một trong số ít các loại siêu vi gây bệnh cúm gia cầm đã vượt qua được rào cản giữa các loài vật để gây bệnh cho người, và nó là loại siêu vi gây tử vong cao nhất trong số các loài đã vượt qua được rào cản đó.
Đa số các trường hợp mắc bệnh cúm H5N1 ở người là do tiếp xúc với gia cầm bị bệnh (ví dụ như gà, vịt và gà tây nuôi) hoặc các bề mặt đã nhiễm chất dịch tiết ra/phân của các con chim bị nhiễm bệnh.
Cho tới nay, tình trạng siêu vi H5N1 lây lan từ người sang người vẫn còn hạn chế và vẫn chưa có thêm trường hợp nhiễm bệnh mới nào được ghi nhận. Tuy nhiên, vì tất cả các siêu vi cúm đều có thể biến đổi, các nhà khoa học lo ngại rằng một ngày nào đó siêu vi H5N1 sẽ có khả năng gây bệnh cho người và lây lan dễ dàng từ người này sang người khác.
Trong các đợt dịch bệnh gần đây tại Á Châu, Âu Châu và Phi Châu, hơn một nửa số người nhiễm siêu vi H5N1 đã tử vong. Đa số các trường hợp tử vong đều xảy ra ở trẻ em và thanh thiếu niên trước đây đã từng khỏe mạnh. Tuy nhiên, có khả năng các trường hợp hiện được báo cáo chỉ là những trường hợp mắc bệnh nặng nhất, và toàn bộ quá trình phát triển của căn bệnh do siêu vi H5N1 gây ra vẫn chưa được xác định.
Triệu chứng của bệnh cúm gia cầm ở người rất đa dạng, từ các triệu chứng giống như bệnh cúm thường gặp ở người (thí dụ như sốt, ho, đau họng và nhức mỏi cơ) cho tới nhiễm trùng mắt, viêm phổi, các bệnh nghiêm trọng về đường hô hấp (thí dụ như bệnh hô hấp cấp tính), và các biến chứng khác nghiêm trọng và đe dọa tới tính mạng. Các triệu chứng của bệnh cúm gia cầm có thể tùy thuộc vào loại siêu vi gây bệnh.
Vì các loại siêu vi này thường không gây bệnh cho người, nên con người thường có ít hoặc không có khả năng miễn dịch đối với các loại siêu vi đó. Nếu siêu vi H5N1 có khả năng lây lan dễ dàng từ người này sang người khác, một đại dịch (một nạn dịch trên toàn cầu) có thể bắt đầu hoành hành. Không ai có thể biết trước khi nào đại dịch có thể xảy ra. Tuy nhiên, các chuyên gia trên toàn thế giới đang theo dõi tình hình H5N1 rất chặt chẽ và đang chuẩn bị sẵn sàng để đề phòng khả năng siêu vi này có thể bắt đầu lây lan từ người này sang người khác dễ dàng hơn và trên phạm vi rộng hơn.
Để biết thông tin mới nhất về bệnh cúm gia cầm và số trường hợp mắc bệnh, xin xem bản đồ thế giới trong trang chủ của trang mạng điện toán này.
Để biết thêm chi tiết về vấn đề nhiễm bệnh ở người, xin xem http://www.cdc.gov/flu/avian/gen-info/avian-flu-humans.htm
đầu trang
Chủng Ngừa và Điều Trị Siêu Vi H5N1 ở Người
Hiện không có bán thuốc chủng ngừa để bảo vệ con người chống lại siêu vi H5N1 đang gây bệnh tại Á Châu, Âu Châu và Phi Châu. Không thể bào chế loại thuốc chích ngừa dành riêng cho loại siêu vi gây đại dịch cho tới khi loại siêu vi gây đại dịch cúm mới xuất hiện và được phát hiện.
Bộ Y Tế và Dịch Vụ Nhân Sự Hoa Kỳ (HHS), qua Viện Nghiên Cứu Các Bệnh Dị Ứng và Truyền Nhiễm Quốc Gia (National Institute of Allergy and Infectious Diseases - NIAID), đang giải quyết vấn đề đó theo nhiều cách. Những cách này bao gồm:
- bào chế các loại thuốc chủng ngừa trước khi xảy ra đại dịch dựa trên các dạng H5N1 gây chết người hiện tại (Cơ Quan Quản Lý Thực Phẩm và Dược Phẩm đã phê chuẩn một loại thuốc chủng ngừa dựa trên dạng siêu vi H5N1 ban đầu hiện không có bán trên thị trường, nhưng đang được bổ sung thêm vào Kho Dự Trữ Chiến Lược của Quốc Gia.)
- hợp tác với ngành để tăng cường khả năng sản xuất thuốc chủng ngừa của Quốc Gia
- tìm cách mở rộng hoặc tăng thêm nguồn cung cấp thuốc chủng ngừa hiện tại
- đang tiến hành nghiên cứu phát triển thuốc chủng ngừa cho các dạng siêu vi cúm mới.
Các cuộc nghiên cứu tại các phòng thí nghiệm cho thấy rằng một số loại thuốc theo toa được chấp thuận cho sử dụng để tiêu diệt siêu vi gây bệnh cúm ở người tại Hoa Kỳ sẽ có tác dụng chữa bệnh cúm gia cầm ở người. Tuy nhiên, các siêu vi gây bệnh cúm có thể bắt đầu kháng thuốc, vì vậy các loại thuốc này không phải lúc nào cũng có tác dụng. Cần nghiên cứu thêm để chứng minh công hiệu của các loại thuốc này.
Siêu vi H5N1 gây bệnh và làm chết người tại Á Châu kháng thuốc amantadine và rimantadine, hai loại thuốc kháng siêu vi thường được sử dụng để chữa bệnh cúm. Hai loại thuốc kháng siêu vi khác, oseltamavir và zanamavir, có thể có tác dụng chữa bệnh cúm do siêu vi H5N1 gây ra, tuy nhiên vẫn cần phải nghiên cứu thêm để chứng minh công hiệu của các loại thuốc này.
Để biết thêm chi tiết về vấn đề bào chế thuốc chủng ngừa và thuốc chữa bệnh cúm H5N1, xin xem http://www.pandemicflu.gov/vaccine/index.html
đầu trang
Hình Lớn Hơn
Tình trạng chết người hàng loạt do dịch cúm vào tháng Mười năm 1918 tại Kansas. Đây là ví dụ điển hình về những gì đã xảy ra tại mỗi tiểu bang trên toàn quốc.
Đại Dịch sẽ có Ảnh Hưởng gì?
Đại dịch cúm có thể xuất hiện và biến mất theo từng đợt, mỗi đợt như vậy có thể kéo dài từ sáu cho đến tám tuần.
Một đại dịch cúm đặc biệt nghiêm trọng có thể gây bệnh, gây tử vong, làm gián đoạn các hoạt động xã hội và gây thiệt hại kinh tế ở mức cao. Cuộc sống thường ngày có thể bị gián đoạn do cùng lúc có quá nhiều người mắc bệnh nặng ở quá nhiều nơi. Đại dịch có thể gây ra nhiều ảnh hưởng, từ việc các trường học và cơ sở kinh doanh phải đóng cửa cho tới việc làm gián đoạn các dịch vụ thiết yếu như các hoạt động chuyên chở công cộng và cung cấp thực phẩm.
Tỷ Lệ Tử Vong do Đại Dịch
Thiệt Hại Kể Từ Năm 1900 |
|---|
1918-1919 |
|---|
Hoa Kỳ… | 675,000+ |
Trên toàn thế giới… | 50,000,000+ |
Thông tin theo CDC. |
1957-1958 |
|---|
Hoa Kỳ… | 70,000+ |
Trên toàn thế giới… | 1-2,000,000 |
1968-1969 |
|---|
Hoa Kỳ… | 34,000+ |
Trên toàn thế giới… | 700,000+ |
Phần lớn dân số trên thế giới sẽ cần tới một dạng chữa trị y tế nhất định. Các cở sở y tế có thể bị quá tải, gây tình trạng thiếu nhân viên bệnh viện, giường bệnh, hệ thống thông khí và các đồ tiếp liệu khác. Để đáp ứng nhu cầu, có thể cần phải tăng cường khả năng phục vụ bằng cách thiết lập cơ sở y tế tại các địa điểm thường không được sử dụng cho các hoạt động y tế, ví dụ như tại các trường học.
Nhu cầu cần thuốc chủng ngừa có thể vượt quá khả năng cung cấp và số lượng thuốc kháng siêu vi cũng có thể không đủ trong giai đoạn đầu xảy ra đại dịch. Sẽ phải ra các quyết định khó khăn về việc ai được dùng thuốc kháng siêu vi và thuốc chủng ngừa.
Tỷ lệ tử vong được xác định bởi bốn yếu tố: số người mắc bệnh, khả năng gây bệnh của loại siêu vi đó, các đặc điểm tiềm ẩn và khả năng ảnh hưởng tới bộ phận dân số liên quan và tình trạng sẵn sàng cũng như mức độ hiệu quả của các biện pháp ngừa bệnh.
đầu trang
Chúng Ta đang Chuẩn Bị Đối Phó như thế nào?
Hoa Kỳ vẫn đang hợp tác chặt chẽ với các quốc gia khác và Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) để củng cố các hệ thống nhằm phát hiện các dịch cúm có khả năng gây ra đại dịch. Xin xem Global Activities.
Ảnh hưởng của một đại dịch cúm có thể được giảm bớt nếu chuẩn bị sẵn sàng mọi thứ từ trước. Thông tin hướng dẫn lập kế hoạch và chuẩn bị ứng phó cũng như danh sách các việc cần thực hiện đang được chuẩn bị cho nhiều bộ phận xã hội, trong đó bao gồm cả thông tin cho các cá nhân và gia đình. Xin xem Planning & Response Activities.
HHS và các cơ quan liên bang khác đang cung cấp trợ cấp, cố vấn và các dịch vụ trợ giúp khác cho tiểu bang của quý vị để giúp chuẩn bị và lập kế hoạch đối phó với đại dịch. Thông tin về vấn đề hợp tác và lập kế hoạch của tiểu bang/liên bang, trong đó bao gồm cả các đường liên kết tới các chương trình phòng chống đại dịch của tiểu bang, có sẵn trên trang mạng điện toán này. Xin xem State & Local Planning.
Chính quyền liên bang sẽ cung cấp tin tức cập nhật và hướng dẫn cho công chúng qua phương tiện truyền thông công cộng và trang mạng điện toán nếu xảy ra đại dịch cúm.
đầu trang
Các Tờ Thông Tin
đầu trang
Frequent Questions (FAQs)
- Frequent Questions (FAQs)
Tìm lời giải đáp cho các thắc mắc về bệnh cúm gia cầm và đại dịch cúm, kể cả thuốc chủng ngừa và các loại thuốc kháng siêu vi.
đầu trang
Lịch Sử Các Đại Dịch
- Các Mốc Thời Gian
Xem các mốc thời gian WHO ở trên để biết tiến trình phát triển và hoạt động chính của H5N1 ở cả người và động vật kể từ 1996.
Xem danh sách các ngày quan trọng trong lịch sử các đại dịch cúm từ trước tới nay.
- Dịch Cúm 1918-1919
- The Great Pandemic: The United States in 1918-1919
Tìm hiểu về Đại dịch năm 1918, cùng với hệ thống y tế quốc gia và việc hệ thống này bị tác động như thế nào. Gặp gỡ một số người đã chiến đấu chống lại dịch cúm 1918 tại Hoa Kỳ. - Sách Truyện về Đại Dịch Cúm
Những hồi ức cá nhân về các đại dịch cúm trước đây do những người sống sót, gia đình và bạn bè kể lại.
Xin xem tài liệu và các bức hình trong hệ thống lưu trữ dữ liệu kể từ thời kỳ Đại Dịch năm 1918.- The Great Pandemic of 1918: State by State
Đọc các câu chuyện và giai thoại vui về ảnh hưởng của Đại Dịch tới từng tiểu bang. - Experts Say Further Review of 1918 Pandemic Studies Key to Influenza Preparedness (Viện Nghiên Cứu Các Bệnh Dị Ứng và Truyền Nhiễm Quốc Gia)
Hãy đọc để biết tại sao các nhà nghiên cứu lại nghiên cứu đại dịch cúm1918 để hỗ trợ thêm hoạt động chuẩn bị đối phó hiện nay
Các cuộc hội thảo giúp xem xét kinh nghiệm quá khứ về ảnh hưởng của đại dịch cúm 1918–1919. Một ủy ban chuyên gia bàn thảo về ảnh hưởng của đại dịch 1918–1919 đối với cuộc sống hàng ngày ở Hoa Kỳ, và có thể rút kinh nghiệm cũng như áp dụng các bài học nào cho hoạt động lập kế hoạch đối phó hiện nay.
Đọc quá trình diễn biến của "đại dịch khủng khiếp nhất trong lịch sử Hoa Kỳ từ trước tới nay"- Dịch cúm 1918 (Cúm Tây Ban Nha) và Hải quân Hoa Kỳ (Thư viện Bộ Hải quân)
Đọc các câu chuyện về việc các chuyên gia y tế của lực lượng Hải quân chiến đấu với đại dịch cúm 1918.
- Các Đại Dịch Cúm Khác
- Pandemics and Pandemic Threats since 1900
Tìm hiểu về ba đại dịch và một số "mối đe dọa đại dịch" đã xảy ra. - Sách Truyện về Đại Dịch Cúm
Những hồi ức cá nhân về các đại dịch cúm trước đây do những người sống sót, gia đình và bạn bè kể lại. - Các đại dịch có sự thay đổi trong các phân nhóm hemagglutinin xảy ra do sự tái sắp xếp gien với các siêu vi cúm A trên động vật.
- Tìm hiểu Dịch Cúm A Swine đã ảnh hưởng tới sức khỏe của các binh lính Fort Dix vào năm 1976 như thế nào.
- Đọc các bài học rút kinh nghiệm từ các dịch cúm trước đây.
đầu trang
