ကမၻာ့ႏုိင္ငံအသီးသီးရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္အေျခအေနကို အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ၀ါရွင္တန္အေျခ
စိုက္ Freedom House အဖြဲ႕ႀကီးက ႏွစ္စဥ္ ေလ့လာတင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ဦးမွာ
ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြက္ လြတ္လပ္ခြင့္ အေျခအေန အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာ
ႏုိင္ငံ အပါအ၀င္ ၄၂ ႏုိင္ငံဟာ မလြတ္လပ္ၾကဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံကို
ေလ့လာရာမွာ ဘယ္လိုအခ်က္အလက္ေတြကို ၾကည့္႐ႈခဲ့ပါသလဲ။ အျပည့္အစုံကုိ
ဦးတင္ေမာင္သန္းက တင္ျပထားပါတယ္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ကူးလာခဲ့ေပမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ကမၻာေပၚက အျခားႏုိင္ငံ ၄၂ ႏုိင္ငံနဲ႔
အတူ မလြတ္လပ္တဲ့တုိင္းျပည္ ျဖစ္ၿမဲျဖစ္ေနပါေသးတယ္လို႔ Freedom House အဖြဲ႕ႀကီး
ရဲ႕ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။ Freedom House အဖြဲ႕ႀကီးဟာ ကမၻာတ၀န္း
ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ႏွစ္စဥ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ အဖြဲ႕ႀကီးျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာကို ဒီကေန႔ပဲ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၊ ၀ါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ
ထုတ္ျပန္ခဲ့တာပါ။
ကမၻာ့ႏုိင္ငံေတြကို ခြဲျခားၾကည့္ခဲ့ပံုနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကမၻာ့လြတ္လပ္ခြင့္ ေလ့လာေရးအဖြဲ႕ရဲ႕
အေရွ႕ေတာင္အာရွ ပိုင္ျခားသံုးသပ္သူက အခုလိုေျပာပါတယ္။ သူက သူ႔အမည္ကို
မေဖာ္ျပဖို႔ ဗြီအိုေအကို ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။
“Freedom House အဖြဲ႕ႀကီးက ႏိုင္ငံေတြကို လြတ္္လပ္ေသာႏုိင္ငံ၊ တပိုင္းတစ
လြတ္လပ္ေသာႏုိင္ငံနဲ႔ မလြတ္လပ္ေသာႏုိင္ငံေတြအျဖစ္ ခြဲၾကည့္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔
အျခားႏုိင္ငံေတြဟာ အမွတ္ ၇ ရပါတယ္။ အဲဒီအမွတ္က လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ
အခြင့္အေရးအရ ခြဲတာပါ။ အထူးသျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးအခြင့္အေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕
လြတ္လပ္မႈအရ မလြတ္လပ္တဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ကမၻာ့လူဦးေရရဲ႕ သံုးပံုတပံုက အဲဒီ မလြတ္လပ္တဲ့ႏုိင္ငံ ၄၂ ႏုိင္ငံမွာ ေနထုိင္ေနၾကရ
တာပါ။ အဲဒီလူဦးေရရဲ႕ တ၀က္က တ႐ုတ္ျပည္မွာ ေနထိုင္ၾကပါတယ္။ အာရွ-ပစိဖိတ္
ေဒသမွာဆိုရင္ တ႐ုတ္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံလိုပဲ မလြတ္လပ္တဲ့
စာရင္းက မကၽြတ္ႏုိင္ၾကေသးပါဘူး။
အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာဆိုရင္ေတာ့ ဗီယက္နမ္၊ ေလာ၊ ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံေတြကလည္း
ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔အတူ မလြတ္လပ္တဲ့ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ပါေနပါတယ္။ ေတာင္အာရွႏုိင္ငံေတြ
ျဖစ္ၾကတဲ့ ပါကစၥတန္၊ ေမာ္လ္ဒိုက္ဗ္နဲ႔ ဘူတန္ႏိုင္ငံေတြက မႏွစ္က ေရြးေကာက္ပြဲေတြ
ကို အေတာ္အတန္ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တ က်င္းပခဲ့ၾကတဲ့အတုိင္း Freedom House
အစီရင္ခံစာမွာ တိုးတက္မႈေတြ ရရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူဦးေရထူေျပာတဲ့ တ႐ုတ္
ႏုိင္ငံက မလြတ္လပ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္လည္း ကမၻာ့လူဦးေရရဲ႕ တ၀က္ဟာ မလြတ္လပ္
တဲ့ အေျခအေနမွာ ေနေနရတယ္လို႔ Freedom House အဖြဲ႕ႀကီးက ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးအခြင့္အေရးေတြကို ေလ့လာခဲ့တဲ့အခါ အခုလိုေတြ႕ရွိရတယ္လို႔
သူမက ဆိုပါတယ္။
“ဒီႏွစ္ က်မတို႔ ေလ့လာတဲ့အခါ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး ေနာက္ဆက္တြဲ ေခ်မႈန္းေရး
ေတြကို အထူးအာ႐ံုစိုက္ ၾကည့္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအရ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြကို
ဖမ္းဆီးတဲ့ လူအေရအတြက္ ၾကည့္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္အေစာပိုင္း ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ
ဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဖမ္းဆီးမႈေတြ၊ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို က်မတို႔ ၾကည့္ပါတယ္။
အဲဒါေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံကို အမွတ္အဆင့္ သတ္မွတ္ရာမွာ ေသာ့ခ်က္က်ပါတယ္။”
ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မရွိသေလာက္ပဲလို႔ ပိုင္းျခား
သံုးသပ္သူက ေျပာပါတယ္။ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ၾကည့္ရာမွာ လြတ္လပ္စြာ
ေဖာ္ျပခြင့္ ရွိမရွိ၊ ယံုၾကည္ခြင့္ရွိမရွိ၊ အဖြဲ႕အစည္း ဖြဲ႕စည္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခြင့္ ရွိမရွိ၊ ဥပေဒ
စိုးမိုးမႈ ရွိမရွိ၊ တဦးခ်င္း အခြင့္အေရးေတြ ရွိမရွိဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြကို ၾကည့္႐ႈပါတယ္။
လြတ္လပ္စြာေဖာ္ျပခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သံုးသပ္သူက အခုလုိ ဆက္ေျပာပါတယ္။
“လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ျပႏုိင္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္က အရင္ႏွစ္
အတုိင္းပါပဲ။ ၂၀၀၈ ႏွစ္ဦးပိုင္းမွာ အထူးသျဖင့္ မီဒီယာကို ေခ်မႈန္းခဲ့ပါတယ္။ စာနယ္
ဇင္းသမား အေယာက္ ၂၀ ကို ဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္။ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု လူထုဆႏၵခံယူပြဲနဲ႔
ပတ္သက္ၿပီး မီဒီယာကို လိုသလို ကစားခဲ့ပါတယ္။”
လြတ္လပ္ခြင့္ကို အဆင့္သတ္မွတ္ရာမွာ လြတ္လပ္ခြင့္အရွိဆံုးကို ၁၊ မရွိဆံုးကို ၇
သတ္မွတ္ပါတယ္။ ၁၉၇၂ ကေန ၁၉၈၀ အထိ၊ အဲဒီေနာက္ ၁၉၈၈ နဲ႔ ၈၉ ေတြမွာ
ႏိုင္ငံေရး အခြင့္အေရးက အဆင့္ ၇ ျဖစ္ေပမယ့္ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကေတာ့
၅ နဲ႔ ၆ ေတြမွာ ရွိခဲ့ပါေသးတယ္။ ၁၉၈၉ ေနာက္ပိုင္းကစၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္
ဟာ အဆုိးဆံုးအဆင့္ သတ္မွတ္ခ်က္ ၇ မွာ ဆက္တိုက္ သတ္မွတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။
အီးေမးလ္
ပုံႏွိပ္ရန္
