گزارش علمی: تلاش برای تهیه واکسن بیماری تب دنگ
06/01/2009

پراسپرو لاپوت، خبرنگار صدای آمریکا، تایلند

با وجود بیش از صد سال پژوهش در مورد تب دنگ، سالانه میلیون ها تن به این بیماری مبتلا می شوند.

پژوهشگران تایلند در جستجوی یافتن واکسنی برای پیشگیری از تب دنگ هستند.

سازمان بهداشت جهانی گزارش داده است سالانه بیش از ۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا می شوند و هزاران تن بر اثر این بیماری جان خود را از دست می دهند.

روند فراگیری تب دنگ که در کشورهای استوایی سراسر جهان شایع است طی دهه های گذشته بار دیگر سریع شده است.

با گزارش مواردی از مشاهده بیماری در مرز تگزاس و مکزیک، شیوع تب دنگ قاره آمریکا را به طور بالقوه تهدید می کند. در همین زمان پژوهشگران ارتش ایالات متحده در بانکوک در حال ساخت واکسنی هستند تا این بیماری را که توسط پشه انتقال می یابد، ریشه کن کنند.

بیماری پسر ساراپی که شبیه یک تب معمولی به نظر می رسید پس از مصرف دارو و خونریزی بینی او پیچیده تر شد.

ساراپی می گوید:« بیمارستان برای پسرم دارو تجویز کرد و گفت که او را به منزل ببرم و با وجود تب بالای او، هیچ آزمایش خونی روی او انجام نگرفت. اگر آزمایش خون انجام می گرفت، به علت تب او پی می بردند.»

پزشکان متوجه نشده بودند که فرزند ساراپی به تب دنگ، که به دلیل درد شدید مفاصل و ماهیچه مبتلایان از آن به تب استخوان شکن نیز یاد می شود، مبتلا شده است.

علائم این بیماری غالبا با نشانه های آنفولانزا اشتباه گرفته می شود. اما بسیاری از بیماران پس از مدتی با عوارضی روبرو می شوند که دی اچ اف یا ضعف بنیه تب دنگ نام دارد. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده هر ساله در سراسر جهان بیش از ۲۰ هزار تن، که بیشتر آنها کودکان هستند، جان خود را بر اثر ابتلا به تب دنگ از دست می دهند.

بیشتر قربانیان این بیماری ساکنان کشورهای درحال توسعه استوایی در آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین هستند.

دکتر آنوتار اساکدی، پزشک بخش کنترل بیماری تایلند می گوید:« این نوع بیماری در تایلند یک مرض بومی و شایع است که اپیدمی آن هر سال پدیدار می شود و موارد ابتلای آن هر سال به بیش از ۱۰۰ هزار مورد بالغ می شود.»

وی ابراز امیدواری کرد که روزی همانند فلج اطفال، بتوان توسط واکسن از بروز این بیماری پیشگیری کرد. واحد پزشکی ارتش ایالات متحده بیش از صد سال است که پیرامون بیماری تب دنگ پژوهش می کند.

دکتر استفان جی توماس، پزشک ارتش ایالات متحده می گوید:« در دوران جنگ جهانی دوم ابتلا به ویروس تب دنگ میان سربازان ارتش آمریکا گسترش یافت و توانایی عملیاتی آن ها را با معضلات جدی مواجه کرد. تحقیق پیرامون تب دنگ در ارتش و ایده تهیه واکسن برای آن از همان زمان آغاز شد و تاکنون ادامه یافته است.»

در مرکز پژوهشی نیروهای مسلح ایالات متحده در ساختمان ارتش سلطنتی تایلند، دانشمندان هزاران نمونه خون را مورد آزمایش قرار می دهند تا در نهایت بتوانند تب دنگ را ریشه کن کنند.

با وجود چهار نوع ویروس مختلف این بیماری، ریشه کنی آن کار بسیار دشواری است. دکتر توماس می گوید:« ما واکسن هایی ساخته و به بزرگسالان در ایالات متحده تزریق کرده ایم. تصور ما بر این بود که این واکسن واکنشی در سیستم ایمنی بدن پدید نمی آورد، بنابراین واکسن ها را دور ریختیم.»

دانشمندان این موسسه، که بزرگترین آزمایشگاه تحقیقات پزشکی ارتش ایالات متحده در خارج آمریکاست، چندین دهه است که برای ریشه کنی بیماری تب دنگ فعالیت می کنند. دکتر توماس که قربانیان این بیماری را به چشم دیده است، در مقام یک پزشک برای پژوهش بیشتر و ساخت واکسن انگیزه بالایی دارد.

وی می گوید:« اگر در فصل اپیدمی تب دنگ در موسسه ملی بهداشت کودکان راه بروید، بخش تب دنگ لبریز از کودکانی است که به این بیماری مبتلا شده اند.»

موسسه سیریکیت کویین، مهمترین مرکز درمان تب دنگ در تایلند است.

دکتر سوچیترا نیمانینتیا، اطلاعات مربوط به تشخیص و درمان بیماری تب دنگ که بر اساس دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی تهیه شده است را فراهم می کند.
وی که با آزمایشگاه ارتش آمریکا همکاری نزدیک دارد می گوید:« همکاری بلند مدت ما سبب شده تا دانش و درک ما از این بیماری گسترش یابد.»

سوچیترا دانش و تجربه خود را با دیگر پزشکان در میان می گذارد. به این ترتیب بود که آنها تب خطرناک پسر ساراپی را تشخیص دادند که در مرگبارترین مرحله، که سندرم شوک تب دنگ نام دارد، قرار گرفته است.

بیمارانی که در این مرحله قرار دارند با خونریزی داخلی شدید و از کار افتادن اندام های داخلی مواجه می شوند و باید به سرعت مورد درمان قرار گیرند.

دکتر سوچیترا، کارشناس تب دنگ می گوید: «خون این بیمار در دو مرحله تصفیه شده تا از خونریزی بینی جلوگیری شود. هم اکنون خونریزی متوقف شده و به نظر می رسد خطر رفع شده است.»

پزشکان می گویند اگر واکسن تب دنگ تولید شود جان هزاران انسان دیگر نیز نجات داده می شود.

دکتر سوچیترا می گوید:« تب دنگ به سرعت به یک بیماری فراگیر و شایع بدل شده است و این معضل فقط مختص آسیای جنوب شرقی نیست؛ یک بحران جهانی است. ضرورت ساخت واکسن حیاتی است.»

دکتر توماس بر این باور است بسیاری از پرسش ها پیرامون چگونگی شیوع جهانی ویروس و واکنش آن نسبت به واکسن بدون پاسخ خواهد ماند و به تبع نیازمند پژوهش بیشتر برای ریشه کنی کامل این بیماری مرگبار هستیم.